«علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی و «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران تهدید کرده اند که در صورت کنارهگیری امریکا از توافق اتمی «برجام»، یکی از سه گزینه ایران در واکنش به ایالات متحده، خروج از «پیمان منع گسترش سلاح های اتمی»، موسوم به «ان پی تی» است.
تهدید ایران به خروج از ان پی تی به معنی پایان تعهد رسمی برای خودداری از ساخت تسلیحات اتمی است؛ اقدامی که نظام جمهوری اسلامی ایران می گوید نه تنها در سیاست دفاعی این کشور جایی ندارد بلکه بر خلاف نظریات فقهی است که تولید و به کار گیری سلاح های کشتار جمعی را مشروع نمی داند.
علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی می گوید که ساخت، نگهداری و استفاده از سلاح کشتار جمعی نظیر بمب اتمی را حرام می داند. طرفداران او از این اظهار نظر به عنوان «فتوای ولی فقیه» یاد می کنند.
ایران یکی از اولین امضا کنندگان این پیمان بود که با پیوستن به ان پی تی، متعهد شد از ساخت جنگ افزارهای اتمی خودداری کند و جز برای مصارف صلح آمیز مثل تولید انرژی، از قدرت اتمی استفاده نکند. نمایندگانی از دولت شاهنشاهی ایران اسناد مربوط را در مسکو، لندن و نیویورک امضا کردند. دو سال پس از امضای ان پی تی توسط دولت، مجلس سنا ایران هم مصوبه مجلس شورای ملی وقت در این باره را تصویب کرد و اجرای آن آغاز شد.
ایران و امریکا در همان سال ها همکاری های اتمی خود را در قالب «برنامه اتم برای صلح» که شعار «دوایت آیزنهاور»، رِییس جمهوری وقت امریکا بود، شروع کردند. رآکتور تحقیقاتی تهران که اکنون از خیابان «کارگر شمالی» و بزرگراه «کردستان» تهران قابل مشاهده است، یادگار اولین همکاری های اتمی ایران و امریکا است.
برای اطلاعات بیشتر می توانید صفحه تلگرامی ما را عضو شوید
پس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ و استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، ابتدا دولت موقت برنامه های اتمی شاه را خیانت خواند و از طرح تبدیل رآکتور نیروگاه نیمه تمام بوشهر به سیلوی نگهداری غلات خبر دادند، دولت های ایران در سال های پس از انقلاب به قطع کمک های فنی امریکا برای توسعه برنامه های اتمی کشور معترض شده اند. روسای جمهوری دوره های مختلف گفته اند خودداری از کمک و مانع تراشی ایالات متحده برای کمک دیگر کشورها به ایران، خلاف تعهدات امریکا در پیمان منع گسترش سلاح های اتمی است.
کره شمالی در دی ماه ۱۳۸۱ اعلام کرد که از پیمان منع گسترش سلاح های اتمی خارج می شود و بلافاصله دست به تولید و آزمایش سلاح هسته ای زد. تحریم های جهانی از زمان خروج کره شمالی از پیمان علیه این کشور به مرور اعمال شد اما تا هفتههای اخیر که به مذاکرات خلع سلاح با دونالد ترامپ، رییس جمهوری امریکا تمایل نشان داده، همه تحریم ها را برای حفظ تسلیحات اتمی خود به قیمت فقر گسترده و شدید ملی و انزاوی بی سابقه بینالمللی، در رویکردی کاملا متفاوت با ایران تحمل کرده است.
نظام جمهوری اسلامی ایران چهار سال هم در برابر تحریم ها تاب نیاورد و در ازای توقف و تعطیلی برخی از بخش های برنامه اتمی خود، تحریم ها را متوقف کرد.
اظهارات گاه و بیگاه چهره های منتفذ نظام جمهوری اسلامی درباره ضرورت دستیابی به سلاح اتمی، به تقویت شک و تردیدها به نیات واقعی ایران از توسعه برنامه اتمی خود انجامیده است. سابقه این گونه ابراز نظرها به نامه «محسن رضایی»، فرمانده وقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به خمینی درباره نیاز به سلاح اتمی برای پیروزی بر «صدام حسین» می رسد یا استقبال «کمال خرازی»، وزیر خارجه دولت «محمد خاتمی» از آزمایش هستهای پاکستان که آن را «بمب اتمی اسلامی» خوانده بود.
ایران به دلیل سال ها تخلفات متعدد از مقررات «آژانس بین المللی انرژی اتمی»، مضنون به تلاش برای ساخت سلاح اتمی بوده است. هرچند آژانس مستندی برای اثبات این ادعا پیدا نکرد اما وضعیت ایران برای اجرای چنین تصمیمی بسیار شکننده است.
پیشنهاد خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح های اتمی دست کم دو بار پیش از این به طور جدی در دولت های «اکبر هاشمی رفسنجانی» و محمد خاتمی مطرح شده بود. اما «حسن روحانی»، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران در خاطراتش نوشته است که به دلیل تبعات احتمالی، این طرح رای نیاورد.
قولی مشهوری در میان کارشناسان امور خلع سلاح اتمی وجود دارد که می گوید با وجود ظرفیت وحشتناک و مرگبار، بمب اتمی سلاحی برای استفاده نکردن است. در تشابه با این مثال، آیا تهدید ایران هم برای خروج از ان پی تی، عملی برای انجام نشدن است؟