تحریمها: فرصتی طلایی برای سپاهیان
تحریمهایی که از سال ۲۰۰۷ به بعد از سوی سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا برای از جلوگیری از فعالیتهای موشکی و تولید سلاحهای اتمی به ایران تحمیل شدند، باعث توقف پروژههای بزرگ کشورهای خارجی در حوزه نفت و پتروشیمی ایران گشتند. به لطف ابلاغیه خامنهای در راستای تغییرات سیاستهای اصل ۴۴ خصوصیسازی و حمایت احمدینژاد از سپاهیان، جادهای برای قرارگاه خاتم و دیگر نهادهای نظامی صاف شد تا پروژههای عظیم کشور را در دست گیرند.
حامد سعیدی در پژوهشی درباره حضور سپاه در صنعت نفت و گاز ایران، تحریمهای آمریکا را یکی از عواملی میداند که برای شرکتهای وابسته به سپاه و قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه دروازهای گشود تا در اقتصاد ایران مداخله بیشتری داشته باشد. به گفته او گسترش تدریجی فعالیتهای سپاه در اقتصاد، و نیز تحولات مربوط به تحریمهای بینالمللی و خروج شرکتهای خارجی از کشور، زمینههای ورود شرکتهای زیرمجموعهی سپاه وابسته به حوزهی نفت، گاز و پتروشیمی را فراهم آورد.
مهرداد وهابی نیز معتقد است تحریمها نقش عمدهای در قدرت اقتصادی سپاه داشتند. او رشد اقتصادی سپاه را محصول توسعه سرمایهداری سیاسی یا به زبان بهتر سرمایهداری غنیمتی میداند که ابتدا تحت شرایط جنگ و سپس تحت شرایط تحریم گسترش یافت. او به زمانه میگوید:
اگر مردم از تحریمها سود نبردند سپاه بسیار سود برد. تحریم وسیلهای شد که اقتصاد ایران در بخشی از فعالیتهایش زیرزمینی شود و زیر نظارت امنیتی قرار بگیرد و به سپاه میدان بدهد که امور را کنترل کند. به حوزه نفت و گاز و پتروشیمی وارد شود و نفوذ اقتصادی این نهاد نظامی گسترش یابد.
احمدینژاد از زمانی که شهردار تهران بود نسبت به این نهاد سمپاتی داشت و پس از ریاست جمهوری نیز بذل و بخششهایش با اما و اگرها در جریان بود. در گزارشی که روزنامه شرق در دی ماه ۱۳۹۵ منتشر کرد آمده است: «دولت احمدینژاد در سال ١٣٨٥ قراردادی را به ارزش بیش از ۲ میلیارد دلار برای توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی با این قرارگاه سپاه پاسداران به امضا رساند.»
تحریمها اگرچه کشور را فقیرتر کرد و به وخامت شرایط اقتصادی دامن زد و مردم بسیاری را به فلاکت کشاند اما سعید محمد، فرمانده سابق قرارگاه بارها و بارها و در سالهای متوالی در ستایش تحریمها سخن گفت و اعلام کرد که تحریم برای این قرارگاه فرصت بوده است. فرصت به انحصار درآوردن منابع و پروژههای سودآور ایران در حوزه نفت و پتروشیمی. لحن قلدرمآبانه سپاهیان درباره تحریمها هنوز ادامه دارد.
پروژهها و قراردادها: ۲۸۵ پروژه و ۲۳ قرارداد
محمد، فرمانده سابق این قرارگاه در مهر ۱۳۹۹ به خبرگزاری نفت و انرژی گفت که قرارگاه خاتم الانبیاء ۲۸۵ پروژه در کشور دارد. به گفته سعید محمد مجموعه قرارگاه در قالب ۸ هلدینگ تخصصی و ۴۰ مؤسسه و شرکت و ۲۰۰ هزار نفر نیروی انسانی که ۴۸ هزار نفر نیروهای مستقیم خود قرارگاه هستند و الباقی نیروهای پیمانکاران هستند. محمد در ادامه میگوید که حدود ۵ هزار شرکت پیمانکار خصوصی نیز در کنار قرارگاه مشغول فعالیت هستند. در این لینک میتوانید فهرست ۱۰۹ پروژه استخراج شده از سایت رسمی قرارگاه خاتم الانبیاء در سال ۱۳۹۹ را ببینید. در جدول زیر شماری از قربها، گروهها، موسسات و شرکتهایی که به خاتم الانبیاء وابستهاند و در فضای مجازی قابل ردیابی بودند را میبینید:
قربها، گروهها و شماری از شرکتهای زیر مجموعه خاتم الانبیاء
با اینکه فرمانده سابق خاتم الانبیاء میگوید این نهاد در حال حاضر ۲۸۵ پروژه در دست دارد اما قراردادهای این پروژهها برای عموم در دسترس نیستند. قراردادهایی که در ایران بسته میشوند را میتوان در سایت «شفافیت قراردادها» یافت اما تعداد محدودی پروژه با نام قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا و زیرمجموعههای مشهور آن در این سامانه ثبت شده است. به گزارش پایگاه دادههای باز ایران کارفرمای اغلب پروژههای خاتمالانبیا دولت، شهرداری و دستگاههایی است که از طریق بودجه عمومی – پول نفت و مالیات – امورات خود را میگذارنند.
بر اساس گزارش پایگاه دادههای باز ایران در سامانه شفافیت قراردادها، تنها نام ۲۳ پروژه به نام «قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء» و همچنین ۸ پروژه به نام «قرارگاه سازندگی خاتم الاوصیا» و یک قرارداد به نام «قرارگاه مهندسی نیروی زمینی سپاه نزسا» یافت شده است. مجموعه ارزش این ۳۲ قرارداد بالغ بر ۲۴,۶۰۵ میلیارد تومان است. تاریخ قراردادها بین بهمن ۱۳۹۰ تا تیر ۱۳۹۸ است. در این لینک لیستی از پروژههای بزرگ قرارگاه را میبینید. همچنین پایگاه دادههای باز ایران
در این لینک لیستی از قراردادهای موجود قرارگاه خاتم الانبیاء در سال ۱۳۹۹ را تهیه کرده است.