با گذشت هفت هفته از اعتراضات سراسری ضد حکومتی در ایران، سرکوب معترضان روز به روز ابعاد گسترده‌تری یافته است. آمار کشته شدگان اعتراضات حاکی از خشونت بی امان نیروهای امنیتی در مواجهه با معترضان، از کودک و پیر و جوان و حتی رهگذران و تماشاگران است.
اطلاعات به دست آمده از کشته شدگان و مجروحان توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی نشانگر استفاده از مجموعه‌ای از سلاحهای تهاجمی و غیرتهاجمی است که توسط ارگانهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ از خودروهای زره‌پوش که به قصد زیر کردن معترضان با سرعت به سوی جمعیت می‌روند و سلاحهای ساچمه‌ای که گلوله‌هایی با مشخصات متفاوت شلیک می‌کنند تا پرتابگرهای دستی که برای شلیک گاز اشک‌آور و بمب‌های صوتی و نوری استفاده می‌شوند، سلاحهای جنگی که برای کشتن معترضان به کار گرفته شده‌اند و دوربینهای مدار بسته که برای شناسایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این تجهیزات که مستقیم و غیرمستقیم جان صدها شهروند ایرانی را گرفته و امنیت و سلامت هزاران نفر دیگر را به خطر انداخته‌اند، بخشی از چرخه تجارتی پرسود و چند میلیارد دلاری هستند که دهها شرکت داخلی و خارجی در آن نقش دارند؛ شرکتهایی که با تولید، فروش و وارد کردن این تجهیزات، در مرگ صدها معترض دخیل هستند و از «تجارت سرکوب» سودهای سرشاری به جیب می‌زنند.
این گزارش که نتیجه بررسی صدها تصویر، ویدیو و گفت‌وگو با شاهدان عینی و کارشناسان است، تلاش دارد تجهیزاتی که نقش اصلی را در سرکوب اعتراضات داشته‌اند و همچنین شرکتها و کارخانجاتی که این تجهیزات را در اختیار نیروهای سرکوب قرار می‌دهند، معرفی کند.
خودروهای زرهی
بر اساس تصاویر ثبت شده و اظهارات شاهدان، در اعتراضات اخیر دست‌کم سه نوع از خودروهای زرهی مشاهده شده‌اند؛ خودروهای سنگین آب‌پاش، خودروهای زرهی «راتق» و خودروهای نفربر «فاتق».
خودروهای سنگین آب‌پاش
خودروهای سنگین آب‌پاش دست‌کم از اعتراضات دی ۱۳۹۶ به این سو، بارها در نقاط مختلف کشور برای سرکوب اعتراضات مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
در اعتراضات اخیر، گزارش‌هایی از حضور این خودروها در سقز، اراک، تهران، رشت، شیراز، اصفهان و تبریز منتشر و تصاویر این خودروها دست‌کم در دو شهر تهران و رشت ثبت شده‌اند. تصاویر زیر حضور این خودرو در سرکوب اعتراضات اخیر را نشان می‌دهند:
این خودروها دارای دو توپ آب‌پاش متحرک با بُرد ۷۰ متر و امکان چرخش ۱۸۰ درجه هستند و قابلیت پاشیدن مایع اشک‌آور، مایع بدبو و مایع رنگی را دارند.
خودروهای آب‌پاش هیچ نشانی از کارخانه تولیدکننده روی خود ندارند. یک احتمال این است که این زره‌پوش‌ها بر اساس مدل چینی «دی‌ای‌اس ۵۱۶بی» (DES 516B) ساخته شده‌اند که دی ماه ۱۳۸۸ گزارش‌هایی از ورودشان به ایران در بندرعباس منتشر شد.
این خودروها ساخت شرکت چینی «صنایع دالیان ایگل اسکای» (Dalian Eagle Sky Industries) یا «دی‌ای‌اس» (DES) هستند و بنا بر گزارش‌هایی، قیمت هر دستگاه آن حدود ۶۵۰هزار دلار است.
بسیار محتمل‌تر این است که این خودروها از نوع تایتان ساخت شرکت «جینو موتورز» کره جنوبی باشند. تصاویری که از این خودروها منتشر شده شباهت بسیار زیادی با مدل TITAN 6×4/6×6 دارد.
شرکت جینو موتورز (Jino Motors) که در سال ۲۰۰۲ در کره جنوبی تاسیس شده زیر مجموعه ی جینو کورپوریشن است که در حوزه تولید تجهیزات پلیسی فعالیت می‌کند. جینو موتورز یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خودروهای ضد شورش در جهان است و به ویژه در تولید خودروهای آب پاش و خودروهای سدکننده تخصص دارد.
بر اساس اطلاعات مندرج در وبسایت جینو موتورز، این شرکت صدها دستگاه از این خودروها را به بیش از ۲۰ کشور در جهان فروخته است. تا لحظه انتشار این گزارش، این شرکت به تماسهای نگارنده درباره نوع این خودروها و زمان فروش آن به جمهوری اسلامی ایران، پاسخی نداده اما در وبسایت این شرکت، نام ایران به عنوان یکی از مشتریان شرکت ذکر شده است.
بر اساس اطلاعات مندرج در وبسایت شرکت جینو موتورز قیمت هر دستگاه خودروی آب پاش مدل تایتان در حال حاضر ششصد هزار دلار است.
خودروی زرهی فاتق
این خودروی زرهی در سه مدل تولید و در اختیار یگان ویژه فراجا قرار گرفته است.
نفربر زرهی فاتق با گنجایش ۱۰ سرنشین و مجهز به یک برجک با چهار خروجی جهت پرتاب گلوله اشک آور و هدفگیری تک تیرانداز است.
این خودرو پرکاربرد ترین خودروی زرهی مورد استفاده در اعتراضات اخیر بوده است. تصاویری که از اعتراضات در تبریز منتشر شده است که دو دستگاه از این خودروها را در تلاش برای زیر گرفتن معترضان نشان می‌دهد.
این خودرو در سه مدل یا سه تیپ توسط شرکت ایمن صنعت زمان فرا ساخته شده است.
سرتیپ پاسدار «حسن کرمی»، فرمانده یگان ویژه در فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی در مستندی با عنوان «یک روز با فرمانده» از دو مدل از این خودرو بازدید می‌کند و درباره تولید هر مدل توضیحاتی می‌دهد.
او می‌گوید یکی از این مدلها (خودروی اول از سمت راست در تصویر بعد) بر روی موتور و بدنه تویوتا ساخته شده است و حدود سیصد میلیون تومان برای هر دستگاه آن هزینه صرف می‌شود.
سرتیپ کرمی سپس به مدل دیگر(خودروی وسط در تصویر بعد) اشاره و ادعا می‌کند این خودرو به صورت کامل ساخت داخل است و حدود ۱۲۰ میلیون تومان هزینه دارد.
در خودروی سمت راست نشان شرکت ایمن صنعت زمان فرا مشخص است و کاملا مشابه تصویر خودرویی است که در یک کاتالوگ محصولات روی وب سایت این شرکت قرار داده شده است.
«ایمن صنعت فرا زمان» یکی از تولیدکنندگان خصوصی تجهیزات امنیتی است. این شرکت سهامی خاص اسفند ماه ۱۳۸۸ تاسیس شده و در حال حاضر «محمد زندی علی آبادی» و «حسین زندی علی آبادی» به ترتیب رئیس و نایب رئیس هیئت مدیره این شرکت هستند و «فاطمه حق‌شناس» از سال ۱۳۹۲ تا کنون مدیر عامل آن است.
این شرکت فعالیتهای اقتصادی گسترده‌ای دارد که حوزه‌های متنوعی از ساخت و تجهیز خودروهای سنگین و نیمه سنگین پلیس، آمبولانس، خودروهای حمل پول، ساخت دکلهای مخابراتی، آسانسور، گاوصندوق و اتاقهای امن است.
«ایمن صنعت فرا زمان» همچنین نمایندگی بازرگانی شرکت «سلکوم» (Selcom) برای تولید قطعات آسانسور و شرکت «اسلواک ترولیگا» برای ساخت و مونتاژ اتوبوسهای شهری را در اختیار دارد. اما بخش مهمی از پروژه های این شرکت مرتبط با تولید تجهیزات پلیسی و نظامی از جمله خودروهای زرهی، جلیقه و سپرهای ضدگلوله و حتی نارنجک انداز خودکار است.
خودروی راتق
این خودرو که سنگین‌ترین خودروی زرهی در اختیار یگان ویژه جمهوری اسلامی است ظاهرا به عنوان خودروی سد کننده استفاده می‌شود. این خودرو با ظرفیت جابجایی ۲۱ نیروی تخصصی و امکاناتی از جمله سیستم صوتی، قابلیت نصب سیستم نوری کورکننده صاعقه، برجک تیراندازی و دوربینهای تشخیص چهره ساخته شده است.
در گزارش تصویری که مشرق نیوز به نقل از خبرگزاری فارس ۱۰ مهر ۱۳۹۷منتشر کرده، استوار «حسن طاهری» نیروهای تخصصی که این خودرو جابجا می‌کند را چنین توصیف می‌کند: «۲۱ نیروی تخصصی است. پینت بال زن، تک تیرانداز و پرتاب کننده گاز است.»
این خودرو هم توسط شرکت «ایمن صنعت زمان فرا» ساخته شده و با توجه به ارتباط این شرکت با شرکت اسلواک ترولیگا، به نظر می‌رسد از قطعات و اتوبوسهای شرکت ترولیگا برای ساخت این خودرو استفاده شده باشد.
اگرچه گزارش‌های شفاهی متعددی از شاهدان عینی درباره حضور این خودرو در سرکوب اعتراضات اخیر دریافت شده است اما نگارنده نتوانسته به تصویر قابل راستی آزمایی از این خودرو در اعتراضات اخیر دسترسی پیدا کند.
سلاحهااستفاده گسترده، بی‌رویه و مرگبار از سلاحهای گرم و سرد در سرکوب اعتراضات اخیر انکار ناپذیر است. ماموران امنیتی از این سلاحها بدون رعایت هیچ مقرراتی و بدون درنظر گرفتن هیچ احتیاطی استفاده می‌کنند. مهمتر اینکه در اغلب موارد ماموران امنیتی از این سلاحها نه برای محافظت بلکه عامدانه برای حمله، مجازات، آزار، شکنجه و یا قتل معترضان استفاده کرده‌اند.
طبق ماده 7 اساسنامه رم که سند موسس دادگاه بین المللی کیفری است اقدام آگاهانه به شکنجه و قتل «به عنوان بخشی از یک حمله علیه گروهی غیرنظامی که به شکل گسترده یا سازمان یافته صورت بگیرد» مصداق جنایت علیه بشریت است.
تصاویر ثبت شده نشان می‌دهند این ماموران حتی سلاحهایی که اساسا کمتر کشنده هستند را عامدانه در جهت کشتن یا شکنجه معترضان به کار برده‌اند.
در بسیاری از موارد این سلاحها علیه افرادی به کار رفته‌اند که دستگیر شده و امکان هیچگونه مقاومت یا حتی حرکتی نداشته‌اند.
در این موارد تنها دلیل استفاده از سلاحهای سرد و گرم اعمال رنج و درد تحمل ناپذیر فیزیکی بر فرد به قصد آزار و تحقیر اوست که مصداق بارز شکنجه است. تعدد و گستردگی جغرافیایی چنین موارد ثبت شده‌ای حاکی از یک رفتار نظام‌مند و گسترده است.
ماموران امنیتی از مجموعه‌ای از تفنگهای جنگی و سایر سلاح های گرم و سرد علیه معترضان استفاده کرده اند که رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از: اسلحه خودکار تهاجمی، اسلحه تک تیرانداز نیمه خودکار، کلت‌های کمری، پرتابگرهای دستی و کمری، شاتگانها، تفنگهای پینت بال، شوکرهای برقی و انواع باتوم و تونفا. اما این سلاح ها از کجا و توسط چه شرکتهایی تامین می‌شوند؟
تفنگهای جنگی:
نیروهای فراجا، سپاه و بسیج در کنار ماموران امنیتی لباس شخصی به کرات از سلاحهای تهاجمی علیه معترضان استفاده کرده اند. تصاویر و گزارشاتی از کاربرد این سلاح ها در اکثر شهرها منتشر شده است. سلاحهای تهاجمی
سلاح خودکار کلاشنیکف: تصاویر بدست آمده از نیروهای امنیتی و پوکه های فشنگ به جا مانده از این نیروها نشان می‌دهد که اسلحه تهاجمی کلاشنیکف به کرات و نقاط مختلف کشور توسط ماموران هر سه نهاد دخیل در سرکوب معترضان یعنی نیروی انتظامی، سپاه و بسیج، مورد استفاده قرار گرفته است. این اسلحه که در مدلهای آکا ام (AKM) و آ کا 103 (AK-103) که گلوله جنگی 39*7.62 میلیمتری شلیک می‌کنند که کاملا کشنده است. در سال ۲۰۱۶ خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه از واردات مدل پیشرفته روسی آکا۱۰۳به ایران خبر داد که مدلی سبک‌تر و ارتقا یافته سری آکا۴۷ است. جمهوری اسلامی در سالهای اخیر مدعی تولید داخلی نمونه مشابه این سلاح ها تحت عنوان آکا۱۳۳ (AK-133) شده است.
تک تیرانداز نیمه خودکار دراگانوف:
” دراگونوف ” (SVD) سلاح تک تیرانداز نیمه خودکار است با کالیبر 54*7.62 ، خشاب 10 تیر و برد موثر 800 متر است و مکانیزمی مشابه AK – 47 دارد. این سلاح معمولا یک دوربین مدل ” PSO – 1 ” با توانایی بزرگ نمایی ۴ برابری دارد اما برخی مدلهای آن قابلیت سوارکردن دوربینهای پیشرفته حرارتی را هم دارند.
این سلاح به کرات برای هدف گرفتن معترضان به ویژه در اعتراضات جمعه سیاه زاهدان مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی اجساد کشته شدگان اعتراضات در زاهدان نشان می‌دهد در بسیاری از موارد قربانیان با اصابت تک تیر به سر، گردن یا قلب کشته شدند که نشانگر استفاده از سلاح دوربرد با قدرت هدفگیری دقیق است.
در میان شرکتهای ایرانی، شرکت انطباق گستر سپهر به مدیر عاملی غلامرضا رمضانیان ثانی که خود را ارائه دهنده تجهیزات ایمنی، امنیتی و کنترل تردد معرفی می‌کند در کنار طیف گسترده از تجهیزات ضد شورش، عرضه کننده انواع دوربینهای این اسلحه تک تیرانداز هم هست.
سایر سلاح های گرم و سرد:
شاتگانهای ساچمه زن و نارنجک‌اندازها از نخستین لحظات آغاز اعتراضات تا کنون به شکلی افراطی، بی‌رویه و خلاف تمامی قوانین داخلی و بین المللی استفاده از سلاح، علیه معترضان به کار گرفته شده‌اند و همپای سلاحهای تهاجمی معترضان را کشته‌اند. ماموران امنیتی بر خلاف آنچه مسئولیت قانونی این نیروهاست از هیچ پروتکلی برای استفاده از این سلاح ها پیروی نمی‌کنند.
در عوض ویدیوهای بیشماری که از رفتار ماموران امنیتی با معترضان منتشر شده است نشان می‌دهد آنها این سلاح ها را که اساسا به خاطر تاثیر کمتر کشنده‌شان شناخته می شوند به عنوان ابزاری برای آزار، شکنجه و قتل معترضان به کار گرفته اند. یکی از این ویدیوها در نازی آباد تهران بیش از دوازده مامور امنیتی را نشان می‌دهد که فردی را که در بازداشت آنهاست و روی زمین افتاده و توان هیچ مقاومتی ندارد به شدت ضرب و شتم می‌کنند، یکی از ماموران با موتور کراس چندین بار از روی پاهای او رد می‌شود و در نهایت یکی دیگر از ماموران با شاتگان و از فاصله کمتر از یک متر به او شلیک می‌کند. چنین رفتاری مصداق انکارناپذیر استفاده از تجهیزات پلیس برای شکنجه و قتل است.
شاتگان ها:
تفنگهای ساچمه پران، یا شاتگان جزو پرکاربرد ترین سلاح های سرکوب اعتراضات بوده است. همه نیروهای دخیل در سرکوب از جمله نیروهای انتظامی، سپاه، بسیج و لباس شخصی ها از این سلاح علیه معترضان استفاده می‌کنند. این سلاح دارای لوله بدون خان و برد کمتر از ۱۰۰ متر است و با هر بار شلیک به تناسب نوع گلوله مورد استفاده تعدادی گلوله سربی را به سمت هدف پرتاب می‌کند. اندازه و تعداد این گلوله‌های نسبت مستقیمی با قدرت آتش و تاثیر این گلوله‌ها بر هدف دارد. واحد اندازه گیری این گلوله‌ها گیج (gauge) یا بور (bore) است که بیانگر ابعاد داخلی لوله شاتگان است که پوکه را در خود جا می‌دهد. این اندازه در نسبتش با یک سطح سربی به وزن یک پوند (حدود ۴۵۴ گرم) اندازه گیری می‌شود. به این ترتیب پوکه گیج دوازده ساچمه‌های سربی به وزن یک دوازدهم پوند (حدود ۳۲ گرم) و پوکه به قطر ۱۸.۵۳ میلیمتر را در خود جا می‌دهد. یکی از سوءتفاهماتی که درباره مفهوم گیج وجود دارد این است که اندازه ساچمه سربی داخل پوکه با اندازه پوکه پلاستیکی حاوی گلوله اشتباه گرفته می‌شود. درواقع یک پوکه گیج 12 می‌تواند ساچمه‌های ریز یا درشت یا حتی تک ساچمه اسلاگ را در خود جای دهد اما اندازه و قطر پوکه ثابت است.
گلوله‌های شاتگان دارای سه نوع اصلی است: پرنده زن (birdshot)، ساچمه درشت یا باکشات (buckshot)، تک ساچمه یا اسلاگ (slug).
گلوله‌های پرنده زن از ساچمه‌های ریز تشکیل شده‌اند که دایره تاثیر گسترده تری اما شدت تاثیر کمتری دارند و به همین خاطر عموما برای شکار پرندگان استفاده می‌شوند. تعداد این ساچمه‌ها و ابعاد آنها متفاوت و معمولا از ۱.۷۵ میلیمتر تا ۵.۸ میلیمتر متغییر است. برد موثر گلوله های پرنده زن معمولا حدود ۴۵ متر است.
گلوله‌های ساچمه درشت یا باکشات برد و دایره تاثیر محدودتری دارند اما شدت تاثیر آنها بیشتر است. ابعاد ساچمه این گلوله‌ها از ۵.۰۸ میلیمتر تا ۱۵.۲ میلیمتر متغیر است. برد گلوله های ساچمه درشت حدود ۳۵ متر است.
گلوله تک ساچمه یا اسلاگ قوی ترین نوع گلوله شاتگان است که حاوی یک ساچمه مخروطی شکل توخالی سربی با شیارهای در اطراف آن یا تک ساچمه کروی است که وزنش بین ۱۰ گرم تا ۵۸ گرم متغیر است. این گلوله قدرت تخریب مرگباری دارد و برد آن حدود ۱۰۰ متر است.
تصاویری که از پوکه‌های شلیک شده و از آسیب دیدگان اعتراضات منتشر شده نشان می‌دهد که گلوله‌های پرنده زن و باکشات به شکل گسترده‌ای علیه معترضان استفاده شده اند. شاتگان مورد استفاده نیروهای سرکوب تقریبا در تمامی موارد شاتگانهای تاکتیکی گیج ۱۲ است و از گلوله‌های پرنده زن و باکشات استفاده می‌کنند. این گلوله ها از فاصله نزدیک و به ویژه در صورت اصابت به ارگانهای حیاتی (سر، چشم، قفسه سینه، آبگاه) کشنده است. در بسیاری از تصاویر ماموران امنیتی از این سلاح ها در فاصله کمتر از پنج متر و به سمت سر یا سینه معترضان استفاده کرده اند.
برخی گزارشات در بررسی آثار جراحت عمیق و تکین به این نتیجه رسیده‌اند که از گلوله اسلاگ استفاده شده است. این گزارشات آثار تک گلوله درشت روی بدن (تصاویر زیر) را شاهدی بر استفاده از اسلاگ دانسته اند. اگرچه در ایران گلوله های اسلاگ کروی موجود و مورد استفاده بوده است، اما این نتیجه‌گیری دست کم بر اساس تصاویر موجود و روایت قربانیان قابل تردید است.
در گزارش بی بی سی اشاره می‌شود قربانی که از فاصله نیم متری گلوله باران شده است. استفاده از گلوله اسلاگ از چنین فاصله‌ای قطعا منجر به مرگ یا قطع عضو خواهد شد. قدرت تخریب گلوله اسلاگ به حدی است که در برخورد با اعضا و جوارح بدن باعث پارگی بسیار شدید، شکستگی استخوان یا قطع جوارح می‌شود. اما تصاویری که به آنها استناد شده نشانگر جراحت با عمق متوسط است که ناشی از شلیک ساچمه های باکشات چارپاره از فاصله نسبتا نزدیک و ورود محفظه نگه‌دارنده ساچمه‌ها به بدن است.
براساس گزارش گیتو و استوپاچر، تاثیر گلوله اسلاگ به دلیل قابلیت نفوذ بسیار بالای آن در حدی است که در اکثر موارد از سوی دیگر بدن خارج می‌شود. در گزارش دیگری پزشکان تاثیر گلوله اسلاگ پس از خروج از بدن یک گراز و اصابت به شکارچی دوم را بررسی کرده‌اند که نشانگر قدرت نفوذ این گلوله و میزان تخریب آن است.
در مواردی که زخمهای عمیق بدون زخم خروجی مشاهده شده است، علت جراحت شلیک گلوله‌های باکشات از فاصله بسیار نزدیک است که منجر به ورود محفظه پلاستیکی درون پوکه موسوم به وَد (wad) به داخل بافتها می‌شود.
در گزارش بی بی سی فارسی، قربانی اشاره می‌کند که ماموران لوله تفنگ را روی زانوی وی گذاشته و شلیک کرده‌اند. شلیک اسلاگ از چنین فاصله‌ای بدون تردید منجر به قطع پا و متلاشی شدن استخوان خواهد شد. اما ورود وَد به به بافت بدن می‌تواند منجر به ایجاد زخم عمیق شود بدون آنکه به قطع عضو یا متلاشی شدن استخوان منجر شود. در تصاویر دیگری که منتشر شده است خارج کردن وَد از بدن معترضان ثبت شده است.
شاتگان‌هایی که در تصاویر موجود در دست ماموران امنیتی دیده می‌شود شامل دو دسته کلی است. دسته اول شاتگانهای بلند با قنداق ثابت که معمولا یا از نوع یوز است که توسط کارخانجات صنایع شهید کاوه خراسان تولید می‌شود یا از نوع کاراتای ۶۱۲اچ دی. در دقیقه ۱:۲۰ یک کلیپ تبلیغاتی متعلق به یگان ویژه، در نمای بسته‌ای از یک شاتگان در دست ماموران یگان ویژه، آرم شاتگان نوع کاراتای ساخت شرکت ترکی صنایع تسلیحاتی آکار(Akkar Silah Sanayi Ltd) قابل مشاهده است. شرکت آکار تا زمان انتشار این مقاله به تماس نگارنده برای کسب اطلاعات بیشتر پاسخ نداده است.
دسته دیگر این شاتگانها با لوله کوتاه و قنداق قابل تنظیم از نوع اسکورت ام پی ای-تی اس (Escort MPA-TS) است که توسط شرکت ترکی هتسن (Hatsan) عرضه می‌شود. این سلاح نیمه اتوماتیک شش تیر گیج ۱۲ به طور ویژه برای استفاده نیروهای امنیتی طراحی شده است. تصویر این سلاح با تصاویری که از شاتگانهای نیروهای امنیتی منتشر شده است همخوانی دارد. نگارنده برای کسب اطلاعات بیشتر با شرکت هتسن تماس گرفت اما تا زمان انتشار این مقاله پاسخی دریافت نکرده است.
تقریبا تمام گلوله‌های شاتگان مورد استفاده در سرکوب اعتراضات که تصاویر آنها تا کنون منتشر شده است، در مجموعه شرکتهای زیرمجموعه گروه صنایع مهمات سازی و متالورژی (مهام) وابسته به صنایع وزارت دفاع ساخته می‌شوند. این گروه صنعتی شامل دهها شرکت مهمات سازی در سراسر ایران است از جمله صنایع مهمات سازی شهید شیرودی.
پرتابگرهای گاز اشکاور
ماموران امنیتی از سه نوع نارنج انداز طپانچه، دستی و شش تیر استفاده می کنند. نارنجک اندازهای طپانچه و دستی از نوع تاشو با کالیبر ۳۸ میلیمتری هستند. نوع طپانچه‌ای آن به طول ۲۶۵ میلیمتر و وزن ۱۳۶۰ گرم است. نوع دستی به طول ۷۷۰ میلیمتر و وزن ۲۲۹۰ گرم تولید می‌شود. نارنجک اندازهای شش تیر اس جی ۶۰۰ در دو کالیبر ۴۰ میلیمتری و ۳۸ میلیمتری به ترتیب با وزن ۶ کیلو و ۳ کیلو به ادعای رسانه‌های حکومتی توسط شرکتهای صنایع دفاع ساخته شده است اما حتی نام این سلاح همان نام مدل کره‌ای SJ-600N عنوان شده است که ساخت صنایع دفاع کره جنوبی است. نارنجک اندازهای دستی ۳۸ میلیمتری بعضا از انواع وارداتی چینی و ترک هستند. همانطور که پیشتر اشاره شد شرکت ایمن صنعت زمان فرا از جمله شرکتهای خصوصی ایرانی است که در ساخت و فروش نارنجک انداز به نیروهای امنیتی ایران فعال است.
شرکتهای فراهم کننده تجهیزات:
شرکتهای متعددی در حوزه تامین مواد اولیه یا قطعات تجهیزات نیروهای سرکوب در ایران فعالیت می‌کنند. در این میان سه شرکت ایرانی به طور اختصاصی در حوزه تولید و واردات تجهیزات سرکوب فعال هستند. شرکت ایمن صنعت زمان فرا، شرکت انطباق گستر سپهر، و شرکت ناجی پاس که وابسته به بنیاد تعاون ناجا (فراجا) است.
پیشتر به فعالیتهای شرکت ایمن صنعت زمان فرا به تفصیل اشاره کردیم. شرکت انطباق گستر سپهر به صورت تخصصی در حوزه تامین تجهیزات ضد شورش فعالیت می‌کند. این شرکت در تولید دوربین سلاحهای تک تیرانداز، و تامین تمام تجهیزات سرد نیروهای ضد شورش از جمله لباسهای زره دار، دستبند، پابند، انواع چاقو، باتوم و تونفا فعالیت دارد.
اما شرکت ناجی پاس مهمترین شرکت سهامی خاص است که نقش رابط میان نهادهای انتظامی و امنیتی ایران و شرکتهای داخلی و خارجی جهت تامین تجهیزات مورد نیاز نیروهای سرکوب را بر عهده دارد. این شرکت در سال 1382 تاسیس شده و مدیر عامل کنونی آن رضا اصغریان است. محمد محسن میرزای کاشانی ریاست هیئت مدیره این شرکت را بر عهده دارد و خسرو احمدوند نایب رئیس هیئت مدیره است. این شرکت که وابسته به بنیاد تعاون ناجا (فراجا) است نمایندگانی از شرکتهای توان سرمایه پویا، فروشگاههای زنجیره ای نجم خاورمیانه، و شرکت پژوهش و توسعه ناجی را در هیئت مدیره خود دارد.
این شرکت دست کم از سال ۱۳۸۲ مسئول برگزاری نمایشگاه بین المللی تجهیزات پلیسی و امنیتی (ایپاس) است. این شرکت حوزه فعالیت خود را چنین توصیف می کند:
“موضوع فعاليت هاي اصلي شركت ناجي پاس تأمين بخش عمده نيازمندي هاي نيروي انتظامي و کارکنان خدوم آن از محل منابع داخلي و خارجي انجام امور بازرگاني، نمايشگاهي، خدماتي، صنعتي و عمراني شركت در مناقصه ها و مزايده هاي داخلي و خارجي انجام امور صادرات و واردات كالا خدمات مشاوره ای در زمینه های بازرگانی و تجاری تجهیز كارخانه هاي توليدي، صنعتي برگزاري ادواري نمايشگاه بين المللي لوازم و تجهيزات پليسي، ايمني و امنيتي ( IPAS ).”
صفحه مشخصات این شرکت در بانک اطلاعات شرکتهای تجاری ایران نشان می‌دهد این شرکت دست کم ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار یورو ارز دولتی به صورت رسمی دریافت کرده است. بنیاد تعاون ناجا که نماینده ای در هیئت مدیره ناجی پاس دارد در سال ۱۳۹۹ در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت. به نظر می‌رسد با توجه به تحریم اکثر شرکتهای دولتی دخیل در تامین تجهیزات سرکوب، حکومت ایران تلاش می‌کند از طریق شرکتهای واسطه، تامین تجهیزات امنیتی را به شرکتهای خصوصی برون سپاری کند.
رضا اصغریان مدیرعامل شرکت ناجی پاس ۲۸ مهرماه امسال و در اوج اعتراضات سراسری، به خبرگزاری ایسنا گفت: “بیش از ۹۵ درصد از تجهیزات امنیتی کشور توسط شرکتهای خصوصی تامین می‌شود”. یکی از این شرکتها که در حوزه تامین تجهیزات پلیس فعال است شرکت ایمن ترافیک کالا است. این شرکت تمامی تجهیزات سرد پلیس ضد شورش اعم از باتوم، تونفا، لباسهای سوسکی، دستبند و غیره را عرضه می‌کند.
با وجود چنین ادعاهایی، به نظر می‌رسد همچنان بخش مهمی از تجهیزات سرکوب از کشورهای دیگر به ایران وارد می‌شود. در این میان، شرکتهای هستند که کارشان تسهیل واردات و “ترخیص تجهیزات پلیس از گمرک” است. شرکت سلطان تجارت بازرگان در وبسایت خود مدعی است که برای واردات تجهیزات پلیس و تسهیل در ترخیص این تجهیزات در گمرک مشاوره و خدمات ارائه می‌کند.
در بخشی از توضیحات این شرکت به کدهای تعرفه گمرکی برای ترخیص تجهیزات پلیس از جمله سلاحها، گازهای اشک آور، و تجهیزات سمعی و بصری اشاره شده است. این تجهیزات از شرکتهایی در سراسر جهان تامین و وارد ایران می‌شود. شرکتهایی مانند شرکت چینی (Deqing Fox Armor Co.، Ltd) که در وبسایت‌اش به زبان فارسی خود را “فاکس زره کار” معرفی می‌کند و دفترش در استان ژجیانگ چین است و انواع تجهیزات پلیس ضد شورش را تهیه می‌کند. از جمله اسپری‌های گاز فلفل Nato که در ایران مشاهده شده و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی به خاطر نوشته‌ی (American Style) روی قوطی‌ها، آنها را ساخت آمریکا معرفی کرده بودند.
این تحقیق، به توجه به امکانات و منابع در دسترس، تنها بخش کوچکی از کوه یخ شرکتهای دخیل در سرکوب معترضان در ایران را معرفی کرده است. حجم مبادلات این شرکتها گاهی به دهها میلیون دلار در سال می‌رسد و صاحبانش را به ثروتهای هنگفتی می‌رساند که به قیمت جان صدها شهروند ایرانی تمام می‌شود.
- امید شمس