۱۳ سرلشکر جمهوری اسلامی ایران

پنجشنبه ۱۴ بهمن ۱۳۸۹ تهران ۰۵:۲۳ – ۳ فوریه ۲۰۱۱

مراد ویسی

طبق اعلام خبرگزاری های رسمی ايران، سرتيپ قاسم سليمانی فرمانده سپاه قدس، به درجه سرلشگری ارتقا يافته است.

خبرگزاری های ایران گفته اند، اعطای درجه سرلشکری به سردار قاسم سليمانی از سوی آيت الله خامنه ای صورت گرفته که طبق قانون اساسی ايران، فرمانده کل قوا به شمار می رود.

درجه سرلشکری که معادل ژنرال دو ستاره در ارتش ساير کشورها است، بالاترين درجه اعطا شده به نيروهای مسلح در حال خدمت جمهوری اسلامی به شمار می رود. در این مقاله ۱۳ سرلشکر جمهوری اسلامی ایران معرفی می شوند.

سرلشکر فيروزآبادی؛ سرلشکری که نه سرباز بوده و نه افسر

نيروهای مسلح جمهوری اسلامی ايران هم اکنون دارای ۱۳ سرلشکر است. چهار سرلشکر در ارتش، ۸ سرلشکر در سپاه و يک سرلشکر به نام حسن فيروز آبادی که نه در سپاه بوده و نه در ارتش. اما امروز هم فرمانده مافوق سپاه است و هم فرمانده مافوق ارتش.

سرلشکر حسن فيروز آبادی رييس ستاد کل نيروهای مسلح است(۱) که با وجود اينکه بالاترين مقام نظامی ايران پس از آيت الله خامنه ای به شمار می رود اما فاقد هر گونه سابقه نظامی در سپاه يا ارتش است. حسن فيروز آبادی اصولا تا قبل از دريافت درجه سرلشکری و انتخاب به عنوان رييس ستاد کل نيروهای مسلح در سال ۱۳۶۸، در هيچ يک از نيروهای نظامی ايران خدمت نکرده بود.

نزديکترين همکاری وی با نيروهای مسلح، در دوران جنگ و در قرارگاه خاتم الانبيا بود. حسن فيروز آبادی که در آن دوران زير نظر اکبر هاشمی رفسنجانی فرمانده قرارگاه خاتم و حسن روحانی معاون وی فعاليت می کرد، مسئول هماهنگی نمايندگان وزارتخانه های دولت موسوی در قرارگاه خاتم بود.

حسن فيروز آبادی پس از پايان جنگ در سال ۱۳۶۸در تصميمی که حيرت نظاميان حرفه ای را در پی داشت از سوی آيت الله خامنه ای و با دريافت درجه سرلشکری به رياست ستاد کل نيروهای مسلح انتخاب شد.

فيروزآبادی ۵۹ ساله حالا ۲۱ سال است که اين سمت را در اختيار دارد و به شدت مورد اعتماد آيت الله خامنه ای است و در بين پرسنل نيروهای مسلح نيزفردی معتقد و مومن به فرمانده کل قوا به شمار می رود.

گفته می شود که مهمترين ويژگی وی در اين مقام، انتقال کامل و بدون تغيير فرامين آيت الله خامنه ای به نيروهای مسلح است.

سرلشکر غلامعلی رشيد جانشين ستاد کل و مقبول بين سپاهيان

بر خلاف سرلشکر فيروز آبادی، جانشين وی در ستاد نيروهای مسلح يعنی سرلشکر غلامعلی رشيد از فرماندهان ارشد سپاه در دوران جنگ ايران و عراق به شمار می رود. (۲)

وی در دوران جنگ ايران و عراق همراه با محسن رضايی، رحيم صفوی، علی شمخانی و حسين دهقان از فرماندهان اصلی و تصميم گير جنگ به شمار می رفت. به دليل همين سوابق، وی در بين نيروهای سپاه دارای مقبوليت بالايی است.

سرلشکر مصطفی ايزدی؛ معاون ستاد کل نيروهای مسلح

طبق اعلام خبرگزاری های ايران سرلشکر ديگر ستاد کل سرلشکر مصطفی ايزدی است. (۳) سرلشکر ايزدی که از نجف آبادی های سپاه است، در دوران جنگ از فرماندهان ارشد سپاه بوده و پس از جنگ نيز سال ها فرمانده نيروی زمينی سپاه بود.

سرلشکر ايزدی از نظر حرفه ای در درون نيروهای سپاه بويژه نيروی زمينی از احترام بالايی برخوردار است اگر چه پيش از اين تصور می رفت که وی به دليل نزديکی اش به آيت الله حسينعلی منتظری- شناخته شده ترين منتقد رهبری آِيت الله خامنه ای – از دريافت مدارج بالاتر نظامی محروم شده اما او دو سال قبل با دريافت درجه سرلشکری به معاونت ستاد کل نيروهای مسلح انتخاب شد.

سرلشکر محمد باقری؛ معاونت اطلاعات و عمليات ستاد کل

طبق اعلام رسمی و علنی خبرگزاری های ايران، سرلشکر محمد باقری معاون ديگر حسن فيروزآبادی در ستاد کل نيروهای مسلح است (۴).

وی برادر حسن باقری (غلامحسين افشردی) است که اولين مسئول اطلاعات و عمليات سپاه در اوايل دهه ۶۰ بود و در ادبيات رسمی جمهوری اسلامی از وی به عنوان سرلشکر شهيد باقری ياد می شود.

سرلشکر محسن رضايی: منتقد احمدی نژاد و مطيع رهبر

محسن رضايی، فرمانده سابق سپاه پاسداران نيز يکی ديگر و شايد اولين سرلشگر نيروهای مسلح جمهوری اسلامی است.

او که از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۶ فرمانده کل سپاه بود (۵) در بين نيروهای سپاه به «آقا محسن» معروف است.

سرلشکر رضايی نويسنده نامه ای به آيت الله خمينی در اواخر جنگ ايران و عراق است که از آن در کنار برآورد دولت از اوضاع اقتصادی کشور، به عنوان عاملی مهم در پذيرش قطعنامه ۵۹۸ توسط آيت الله خمينی و پايان جنگ ايران و عراق ياد می کنند.

آيت الله خمينی پس از ديدن اين نامه که در آن برای ادامه جنگ تقاضای ۳۵۰ تيپ نيرو ، ۳۵۰۰ تانک ، ۳۰۰۰ توپ ، ۳۰۰ هواپيما ، ۳۰۰ هلی کوپتر و سلاح ليزری و اتمی شده بود، به مسوولان کشور گفت وقتی با ذکر اين مطالب باز هم می گويند جنگ را ادامه می دهيم اين ديگر شعاری بيش نيست.

محسن رضایی هم اکنون دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام به شمار می رود و در عمل ديگر يونيفرم پوش نيست اما در مقام يک سياستمدار و در انتخابات سال گذشته از منتقدان جدی محمود احمدی نژاد به شمار می رفت.

وی با وجود اينکه هم اکنون نيز منتقد محمود احمدی نژاد رييس جمهوری ايران است اما پس از نا آرامی های انتخاباتی، به عنوان يک نامزد معترض در انتخابات تبعيت کامل خود را از آيت الله خامنه ای اعلام کرد و راهش را از مير حسين موسوی و مهدی کروبی دو نامزد معترض ديگر جدا کرد.

دريابان علی شمخانی؛ سرلشکری که حاضر نشد اعتراضات مردم را فتنه بنامد

علی شمخانی، قائم مقام سپاه پاسداران در دوران جنگ با عراق، و فرمانده سابق نيروی دريايی ارتش و سپاه، ديگر سرلشکر نيروهای مسلح ايران است که به لحاظ سوابق نظامی گذشته اش، ارشد تمام افسران در حال خدمت سپاه به شمار می رود.

او که در واقع سرلشکر نيروی دريايی يعنی دريابان به شمار می رود هم اکنون رييس مرکز تحقيقات راهبردی دفاعی است. (۶)

علی شمخانی در گذشته وزير دفاع دولت محمد خاتمی بود اما در انتخابات سال ۱۳۸۰ به عنوان رقيب انتخاباتی رییس جمهور دوران اصلاحات وارد عرصه انتخابات شد.

پس از نا آرامی های انتخاباتی سال گذشته، علی شمخانی در يک برنامه تلويزيونی به نام «ديروز، امروز، فردا» شرکت کرد ولی عليرغم اصرار مجری اين برنامه و بر خلاف تبليغات رسمی و حکومتی حاضر نشد اعتراضات مردم پس از اتنتخابات را فتنه بنامد

سرلشکر قاسم سليمانی؛ شناخته شده ترين سردار سپاه در خارج از ايران

سرلشکر قاسم سليمانی از باسابقه ترين سرداران سپاه پاسداران ايران به شمار می رود. او پيش از آنکه سرلشکر شود با درجه سرتيپی به فرماندهی نیروی قدس انتخاب شد و پيش تر از آن نيز فرمانده لشکر ۴۱ ثار الله کرمان بوده است. (۷)

گفته می شود سردار سليمانی در بين نيروهای سپاه پاسداران دارای مقبوليت بالايی است و از نظر سوابق نظامی نيز در نبردهای مهم جنگ ايران و عراق از جمله درعمليات تصرف فاو و کربلای پنج حضور داشته است.

جايگاه سازمانی سرلشکر سليمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس باعث شده تا برخلاف ساير فرماندهان ارشد سپاه، وی در قبال مسائل داخلی از جمله نا آرامی های پس از انتخابات عمدتا سکوت کند و از موضع گيری علنی بپرهيزد به همين دليل در بين مردم معترض نيز انتقاداتی از وی ديده نشده است.

از ديدگاه بين المللی نيز سرلشکر سليمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس يکی از شناخته شده ترين سرداران سپاه در خارج از مرزهای ايران است و رسانه های غربی از وی به عنوان يکی از ذی نفوذترين چهره ها در عرصه سياست خاورميانه، عراق، افغانستان، لبنان و فلسطين ياد می کنند.

اگرچه نام سرلشکر سلیمانی در کنار نام رحیم صفوی و محمد علی جعفری در فهرست تحریم های سازمان ملل و آمریکا دیده می شود.

سرلشکر رحيم صفوی؛ دستيار و مشاور عالی نظامی آيت الله خامنه ای

سرلشکر يحيی (رحيم) صفوی که در بين نيروهای سپاه و جنگ به عنوان «آقا رحيم» شناخته می شود از فرماندهان ارشد سپاه در دوران جنگ است که در دوران جنگ هشت ساله میان ایران و عراق، مسئول اطلاعات و عمليات کل سپاه بود.

وی پس از جنگ جانشين فرمانده کل سپاه شد و سپس در سال ۱۳۷۶ به جای محسن رضايی به فرماندهی کل سپاه انتخاب شد. (۸)

سرلشکر صفوی در دوران فرماندهی خود بر سپاه از منتقدين دولت اصلاح طلب محمد خاتمی بود .وی در سال ۱۳۷۸ حتی منتقدان داخلی حاکميت را ضد انقلاب خواند و با تاکيد بر اينکه شمشير ما زبان ماست گفت بعضی ها را بايد گردن بزنيم وبعضی ها را زبانشان را قطع می‌کنيم.

گفته می شود وی از منتقدين محمود احمدی نژاد بوده اما هيچگاه اين انتقادات را در خارج از جلسات بسته و محدود علنی نکرده است.

رحیم صفوی در اواسط دوره اول رياست جمهوری محمود احمدی نژاد در سال ۱۳۸۶ از فرماندهی سپاه برداشته شد و به جای وی سرلشکر محمد علی جعفری به فرماندهی سپاه انتخاب شد.

سرلشکر صفوی در ۱۹ ماه گذشته از مخالفین اعتراضات پس از انتخابات رياست جمهوری بوده اما مانند افرادی چون محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج و حسین طائب، مسئول سازمان اطلاعات سپاه از عوامل مستقیم سرکوب نا آرامی ها شناخته نمی شود.

محمد علی جعفری؛ فرمانده سابق قرارگاه ثار الله و فرمانده کنونی کل سپاه

محمد علی جعفری معروف به «عزيز جعفری» در سال ۱۳۸۶ به درجه سرلشکری نائل شده است. او در دوران جنگ ايران و عراق از فرماندهان رده دوم يعنی پايين تر از پنج فرمانده اصلی سپاه و بالاتر از فرماندهان لشکرها قرار داشت و در رده فرماندهی قرارگاه بود.

وی پس از مصطفی ايزدی، فرمانده نيروی زمينی سپاه شد و سپس رييس مرکز راهبردی سپاه و کمی بعد فرمانده کل سپاه شد.

عزيز جعفری در دوره رياست جمهوری محمد خاتمی، فرمانده قرارگاه ثار الله سپاه بود و از امضا کنندگان نامه تهيدد آميز ۲۷ فرمانده سپاه به محمد خاتمی به شمار می رود.

بسياری از منتقدين حکومت معتقدند سپاه و قرارگاه ثار الله با فرماندهی سرلشکر عزيز جعفری، در انتخابات سال ۱۳۸۸ دخالت غير قانونی نموده و در بازداشت و بازجويی فعالان سياسی و نيز برخورد با معترضان در خيابان ها نقش اساسی ايفا کرده است.(۹)

سرلشکر عطا الله صالحی؛ فرمانده کل ارتش

سرلشکر عطا الله صالحی فرمانده کل ارتش (۱۰) که افسر توپخانه و از افسران آموزش ديده در ارتش شاهنشاهی ايران است، به عنوان فردی نه چندان شناخته شده در نيروهای مسلح ايران به شمار می رود.

با وجود این، وی در ۲۰بهمن ۱۳۸۷ بيانيه ‌ای را منتشر نمود که در آن از صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران به دليل تحريف واقعيت های جنگ بين ايران و عراق و ناديده گرفتن نقش ارتش در اين جنگ انتقاد شده بود.

سرلشکر صالحی برخلاف فرماندهان پیشین ارتش که معمولا در مسائل داخلی کمتر ابراز نظر می کردند بعد از نا آرامی های انتخاباتی سال گذشته با انتقاد از الله اکبر گفتن مردم در پشت بام ها اعلام کرد هیچ کس نباید نگاه ملایمت آمیزی از ارتش در برابر فتنه احساس کند.

سرلشکر علی شهبازی؛ رييس مشاوران نظامی رهبر

سرلشکر علی شهبازی از هم دوره ای های علی صياد شيرازی، فرمانده معروف ارتش در دوران جنگ با عراق است.

سابقه آشنايی وی با آيت الله خامنه ای به دورانی بر می گردد که آيت الله خامنه ای نماينده بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در شورای عالی دفاع بود. ولی همين آشنايی باعث شد تا بعد از شروع رهبری آيت الله خامنه ای، به عنوان اولين فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی انتخاب شود.

وی سپس رييس هيات امنای دانشگاه دفاع ملی شد (۱۱) اما بعدها به يک باره و به طور ناگهانی از سمت خود به عنوان فرمانده کل ارتش استعفا داد.

گفته می شود دليل استعفای وی نارضايتی اش از قضاوت حکومت درباره يک دعوای صنفی بين سپاه و ارتش بر سر مالکيت يک پادگان در شيراز بوده است.

سرلشکر محمد سليمی؛ مشاور نظامی رهبر

سرلشکر محمد سليمی که پس از علی شهبازی به فرماندهی کل ارتش انتخاب شد، در محافل سياسی ايران به عنوان يک افسر نزديک به انجمن حجتيه شناخته می شود.

وی هنگامی به فرماندهی ارتش انتخاب شد که بازنشسته بود و دوباره به خدمت فراخوانده شده بود. (۱۲)

سرلشکر سليمی نيز مدتی بعد از سمت خود استعفا کرد و جايش را به سرلشکر صالحی داد.

سرلشکر حسنی سعدی؛ معاون ستاد کل نیروهای مسلح

سرلشکر ديگر ارتش حسنی سعدی است که در گذشته فرمانده نيروی زمينی ارتش بوده و حالا معاون هماهنگ کننده ستاد کل است. وی فردی غير سياسی و حرفه ای به شمار می رود.

سرلشکر های نيروهای مسلح ايران در مجموع اگر چه دارای سوابق قابل اعتنايی در جنگ ايران و عراق و دفاع از مرزهای کشور هستند اما از نظر بسياری از منتقدين، افسران ارشد ستاد کل و سپاه هم اکنون با سهم و درجات متفاوتی در برخورد با نارضايتی های مردمی در ايران نقش دارند.

رويکردی که به نظر می رسد در درون سپاه نيز باعث انتقاداتی از فرماندهان مذکور از سوی نيروهای قديمی و نيز بدنه سپاه شده است.

منابع:

۱- برای اطلاعات بشيتر درباره سرلشکر فيروز آبادی می توانيد به سايت مجمع تشخيص مصلحت نظام که وی عضو آن می باشد رجوع کنيد: www.maslehat.ir

۲- غلامعلی رشيد فرمانده عمليات طريق القدس بود که مقدمه آزاد سازی خرمشهر را فراهم کرد.

۳- روزنامه اطلاعات ۴ بهمن ۱۳۸۹

۴- سايت جوان آنلاين نزديک به سپاه ، ۵ بهمن ۱۳۸۹

۵- برای اطلاعات بيشتر درباره محسن رضايی رجوع کنيد به سايت تابناک به آدرس  www.tabnak.ir

۶- سایت khamenei.ir ، چهارم مهر ماه ۱۳۸۴

۷- خبرگزاری فارس، پنجم بهمن ۱۳۸۹

۸ – www.yahyasafavi.com

۹- رجوع شود به شکايت هفت فعال اصلاح طلب . راديو فردا، ۱۷ مرداد ۱۳۸۹

۱۰- خبرگزاری فارس ۲۲ فروردين ۱۳۸۸

۱۱- اين حکم در ارديبهشت ۱۳۷۱ برای سرلشکر علی شهبازی صادر شد.

۱۲- تاريخ فراخوان مجدد سرلشکر سليمی به خدمت سال ۱۳۷۹ است. وی در سال ۱۳۸۴ استعفا داد.

متن اصلی