همزمان با بالاگرفتن بحران حاکمیت در یمن، نام ایران به عنوان کشوری که در نا آرامیهای جنوب شبه جزیره عرب دست دارد شنیده می شود.
در کشورهای عرب، ایران اغلب متهم است که با حمایت از شبهنظامیان حوثی، وضعیت یمن را بیثبات ساخته است، اما مقامات تهران و حوثیها این اتهام را بیپایه میدانند.
مخالفان حوثی ها گاه برای آنکه نشان دهند این گروه از شبه نظامیان زیدی از حمایت ایران برخوردارند به تصاویر آیت الله خمینی، آیت الله خامنه ای و حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان اشاره می کنند که در برخی دفاتر حوثی ها موجود است.
اما تنها با اتکا به چنین تصاویری، دشوار می توان “پشتیبانی مالی و تسلیحاتی ایران از حوثی ها” را اثبات کرد.
صدام حسین، رهبر پیشین عراق همچنان در میان بسیاری از مردم یمن چهره ای محبوب است و تصاویر او هم در برخی اماکن عمومی دیده می شود. به اعتقاد این دسته از یمنی ها، صدام حسین مایه فخر و مباهات ملت عرب است که باید یادش را زنده نگه داشت. با این حال اثبات رابطه میان این حس عاطفی آنها نسبت به صدام و بقایای حزب بعث عراق دشوار است.
بنا به اسناد ویکیلیکس، در مارس ۲۰۰۷ هنگامی که لاشه یک هواپیمای بدون سرنشین تجسسی آمریکا در سواحل حضرموت در جنوب یمن کشف شد، علی عبدالله صالح، رهبر وقت این کشور تصمیم گرفت آن را “هواپیمای جاسوسی ایران” معرفی کند که به دست ارتش یمن ساقط شده است.
در این سند ویکیلیکس، به نقل از یک مقام مسئول در سفارت آمریکا در صنعا آمده است: “صالح مطمئن بود که این هواپیمای آمریکایی در زمان عملیات گشتزنی بر فراز خاک یمن دچار اشکال فنی شده و سقوط کرده. او میتوانست با استفاده از این موقعیت، علنا در برابر آمریکا موضعگیری کند و امتیاز سیاسی بگیرد، اما تصمیم گرفت ایران را مقصر بداند. صالح اعتقاد داشت که می تواند با تصویر کردن ایران به عنوان آدم بد ماجرا، نفع بیشتری ببرد.” آقای صالح بعدها در سال ۲۰۱۰ و چند ماه پیش از به راه افتادن انقلاب معترضان، در گفتگو با شاخه رسانه ای حزب خود “کنگره ملی” تصریح کرد که درباره نقش ایران در یمن بزرگنمایی شده است.
سلاح حوثیها از کجا میآید؟
در کشوری که در آن به ازای هر شهروند بیش از یک قبضه سلاح وجود دارد و هر کس می تواند به راحتی اسلحه بخرد، چرا حوثی ها از نظر نظامی دست بالا را دارند؟ آیا تسلیحات خاصی از ایران دریافت می کنند؟
یمن از سال ها قبل در مسیر ترانزیت اسلحه به شاخ آفریقا بوده و شماری از شهروندان این کشور در قاچاق سلاح دست داشته اند.
یکی از شاخصترین قاچاقچیان بینالمللی اسلحه که از سال ۲۰۱۰ در فهرست تحریم سازمان ملل متحد قرار گرفته، فارس مناع، از چهره های برجسته حوثی هاست. از زمان آغاز نا آرامیهایی که منجر به سقوط حکومت علی عبدالله صالح شد، آقای مناع در چهار سال اخیر استاندار صعده بوده است.
اطلاع دقیقی از حجم ثروت یا ذخایر تسلیحاتی افرادی نظیر آقای مناع در دست نیست، اما به نظر میرسد که این افراد نقشی فراتر از کشورهای منطقه در تامین لجستیکی گروههای مسلح داشته باشند. شاید تنها نقطه وصل حوثی ها و ایران و یا بهتر بگوئیم حوثی ها و نیروی قدس سپاه همین جاست . مناع متهم است در دهه های اخیر یکی از قاچاقچیان معتمد ایران بوده است که همواره برای ایران یا به مقصدهایی که ایران مد نظر داشته است سلاح ترانزیت کرده و اتفاقا سود سرشاری هم از این ناحیه داشته است .
جنبش حوثی ها نماینده همه جمعیت شیعیان زیدی یمن نیست.
برخلاف اعضای کمیته سیاسی حوثی ها که افرادی تحصیلکرده و شهری در میان آنها حضور دارند، بدنه شبهنظامی این گروه عمدتا کمسواد با خاستگاهی روستایی است.
گاه دیده شده که شیعیان زیدی غیرهمسو با مواضع حوثی ها، از سوی شبه نظامیان حوثی مورد آزار واذیت قرار گرفته اند.
تازهترین نمونه، حسن زید یکی از وزیران کابینه مستعفی خالد بحاح است که “کمیتههای مردمی انصارالله” او را همراه دیگر وزرا برای چند روز در حبس خانگی نگه داشتند.
حکومت ایران برای بسیاری از حوثی ها مظهر اقتداری است که باید از آن در زمینه سیاست خارجی الهام گرفت.
بسیاری از شخصیتهای طراز اول حوثی در دو دهه اخیر به دعوت ایران سفرهایی به تهران برای حضور در کنفرانسهای تبلیغاتی مربوط به مسایل منطقه داشته اند.
از همین رو، درک آنها از مسایل ایران عمدتا همان تبلیغاتی است که مقامهای تهران عرضه میکنند.
با این حال، اعضای کمیته سیاسی انصارالله در یک سال اخیر آگاهانه سعی کردهاند در مجامع عمومی تقریبا هیچ اظهار نظری درباره حکومت ایران نکنند.
حتی عبدالملک الحوثی رهبر این گروه که در یک سال اخیر از اقامتگاهش در صعده سخنرانیهای طولانی و آتشینی عیله مقامات یمنی انجام داده هیچ اشاره ای به ایران نداشته است.
در سوی مقابل، شماری از مقامهای ایرانی با حضور در شبکههای عرب زبان متعلق و یا متمایل به حکومت ایران (العالم، المنار، المیادین) به مناسبتهای مختلف پیشروی حوثی ها در یمن را “امتداد محور مقاومت” دانسته اند.
به گفته زید العلایا، روزنامه نگار ساکن صنعا، اظهارات “تحریک آمیز افرادی نظیر محمد صادق حسینی“، تحلیلگر ایرانی و عرب زبان شبکههای تلویزیونی، “باعث شده تا چهره حوثی ها در افکار عمومی یمن بیش از پیش وابسته به تهران مجسم شود.”
آقای حسینی در چند ماه اخیر بارها گفته است که پیشروی حوثی ها در یمن، “امتداد محور مقاومت از ضاحیه بیروت، تا دمشق، بغداد، تهران، و تنگه باب المندب” در جنوب شبه جزیره عرب است.
در شرایط کنونی، حسین البخیتی، فعال رسانه ای حوثی ها می گوید: “ما نمی توانیم از مقامهای ایرانی بخواهیم که از پیروزی ما خوشحال نباشند. به هر حال ما هر دو موضعی ضد آمریکایی داریم و این فصل مشترک ماست. اما اگر کسی معتقد است که ما وابسته به ایران هستیم باید مثل دادگاههای اروپایی و آمریکایی با مدرک آن را ثابت کند.”