سپاه پاسداران فقط در عرصه امنیتی و سیاسی یکه تازی نمی کند؛ حالا دیگر چند سالی است که رشد روزافزون و سیطره در حال گسترش نهادهای اقتصادی این نهاد نظامی، شکلی غیر قابل انکار به خود گرفته است.
قرارگاه خاتم الانبیا سپاه، می رود که به امپراتوری تبدیل شود که شریک و رقیبی برای خود نمی شناسد، نه آستان قدس رضوی، نه بنیاد مستضعفان، و نه دیگر نهادها و بنگاه های اقتصادی حکومتی.
هر روز خبری جدید از قراردادی نجومی که یک طرف آن دولت رانتی و طرف دیگرش قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه است، منتشر می شود.
در جدیدترین مورد، اعلام شد که پروژه‌های سد هراز در شهرستان آمل نیز در قراردادی به ارزش 170 میلیارد تومان نصیب قرارگاه اجرایی مزبور شده است.
این درحالی است که کمتر از دو ماه پیش بود که خبر رسید قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران با امضای قراردادی به ارزش ۱۲۰۰ میلیارد تومان با شهرداری تبریز، مسئول احداث خط دو متروی این شهر شده است. بر اساس این قرارداد، سپاه متولی راه اندازی طولانی‌ترین خط از خطوط چهارگانه متروی تبریز به طول ۲۲ کیلومتر و ۴۰۰ متر و با بیش از ۲۰ ایستگاه شد.
از شرق تا غرب کشور و از شمال تا جنوب، سپاه حوزه ی برای دیگران خالی نگذاشته است.
خیز نظامیان برای تکوین امپراتوری
قرارداد خاتم الانبیا بعد از پایان جنگ و زیر نظر آیت الله خامنه ای، تشکیل شد و فعالیت های خود را آغاز کرد.
قرارگاه خاتم الانبیاء اقدامات عمرانی و اقتصادی خود را با تکیه بر امکانات و تجهیزات باقی مانده از جنگ شروع کرد. استدلال سپاه پاسداران برای حضور در پروژه های عمرانی و اقتصادی این بود که در جاهایی حضور می یابد که به لحاظ امنیتی مسئله دارد یا بخش خصوصی امکان و توان انجام آنها را ندارد.
این قرارگاه پس از انتخاب احمدی نژاد فعالیت های خود را از ساخت راه و سد به نفت گسترش داد و پروژه های بسیاری را با کمک دولت احمدی نژاد و بویژه تاثیرات محمدرضا رحیمی، معاون اول رئیس دولت در اختیار گرفت.
در این دوران پای سپاه پاسداران به صنعت نفت باز شد و ۲۵ میلیارد دلار قرارداد با دولت امضا کرد و نیمی از سهام شرکت مخابرات ایران را خرید.
اردیبهشت 1387، درحالی که هنوز سه سال از عمر دولت احمدی نژاد نمی گذشت، سردار سرلشکر، رحيم صفوي، فرمانده‌ي سابق سپاه پاسداران، گزارش داد: «حدود 1300 پروژه را قرارگاه خاتم‌الانبياء در بخش‌هاي مختلف عهده‌دار شده است.»
وی به «ساخت سدهايي مثل کرخه؛ انواع خطوط انتقال آب، نفت و گاز که بيش از 2500 کيلومتر شده است؛ مانند خط انتقال گاز همدان-قروه-سنندج به طول 162 کيلومتر، خط انتقال نفت ساري-ورسک، خط انتقال آب زاينده‌رود به يزد، خط انتقال آب اهواز به آبادان، خط انتقال گاز از عسلويه به سيستان و بلوچستان به طول بيش از 900 کيلومتر، که به پاکستان و هند ادامه پيدا خواهد کرد… توسعه‌ي بنادر شهيد رجايي بندرعباس و چابهار؛ ساخت اسکله‌ي تردد اسکان بهرگان بوشهر؛ و اجراي اسکله‌ي 150هزار تني شناورها در بندر امام خميني» اشاره کرد.
همان هنگام، علي سعيدي، نماينده ولي فقيه در سپاه پاسداران نيز اعلام کرد که «سپاه بخشي از توان مهندسي خود را به امر سازندگي و کمک به دولت اختصاص داده؛ چنان‌که تا به حال بيش از 1500 پروژه را در دستور کار داشته… و امروز هم بيش از 400 پروژه را در دست اقدام دارد.»
نماينده ولي فقيه در سپاه تاکید کرده بود که «سپاه انجام پروژه‌هاي سنگيني را که بسياري از آنها جنبه‌ي ملي دارد و از عهده‌ي بسياري از موسسات و شرکتهاي ديگر برنمي‌آيد، برعهده گرفته است.»
درگيرشدن سپاه در چنين پروژه‌هاي کلان اقتصادي، البته به‌معناي قدرتمندشدن و حجيم‌گرديدن شرکت‌ها و موسسات صنعتي و مهندسي است که مديريت آنها را نيروهاي نظامي ديروز و وابستگان سیاسی-امنیتی جمهوری اسلامی برعهده دارند.
ابعادی از امپراتوری اقتصادی نهاد نظامی-امنیتی
سپاه پاسداران از زمان به قدرت رسیدن محمود احمدی‌نژاد فعالیت های اقتصادی خود را در حوزه‌های مختلف گسترش داده و توانسته پروژه‌های متعددی را در حوزه های مختلف به ویژه نفت و گاز و راه‌سازی با کمک مقام های ارشد دولت تصاحب کند.
سردار عزیز جعفری، فرمانده کل سپاه معتقد است: «فعالیت اقتصادی قرارگاه خاتم‌الانبیاء با هدف کمک به دولت در مقابله با تحریم‌هایی که از سوی شرکت‌های خارجی می‌تواند محدودیت‌هایی را به وجود آورد، صورت می‌گیرد.»
سال گذشته، در آستانه‌ی 29 اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت ایران، نمایندگان مجلس هشتم حق واگذاری و اجرای طرح‌های مربوط به اکتشاف، توسعه، تولید، تعمیر و نگهداشت میادین مشترک نفت و گاز را به وزیر نفت دولت احمدی نژاد اعطا کردند.
وزیر نفت که از وزرای محبوب رهبر جمهوری اسلامی است و از رأس سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم الانبیاء) راهی وزارتخانه‌ی مهم نفت شده، امکان یافت که بدون برگزاری تشریفات مناقصه، امتیاز بهره‌برداری از میادین مشترک نفت و گاز را به هر موسسه و فردی که مایل است واگذار کند. پیش‌بینی نهادهای طرف قرارداد او کار مشکلی نبود.
رستم قاسمی، وزیر نفت و فرمانده سابق قرارگاه خاتم الانبیاء، مردادماه سال 1390 اعلام کرد که این قرارگاه متولی بیش از ۱۰ هزار پروژه بوده است. وی همچنین ضرورت تقویت هرچه بیشتر این نهاد نظامی-اقتصادی و جایگزینی آن بجای شرکت‌های خارجی را مورد تاکید قرار داده بود.
بهمن ماه 1390، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا، از واگذاری طرح ۵۰۰ میلیارد تومانی ساخت خط لوله انتقال نفت به این قرارگاه خبر داد، و دو هفته بعد، در هفتم اسفند ماه ، معاون وزیر نفت اعلام کرد که ساخت دو خط لوله انتقال نفت و فرآورده نفتی در مجموع به طول یک‌هزار و یک‌صد کیلومتر و به ارزش تقریبی ۱.٣ میلیارد دلار به صورت ترک تشریفات به قرارگاه خاتم الانبیا واگذار شده است.
پیشتر قرارداد طرح توسعه بندر نفتی ماهشهر و ساخت مخازن جدید فرآورده نفتی هم به این مجموعه واگذار شده بود.
قرارداد ساخت خط لوله صادرات گاز ایران به اروپا به ارزش تقریبی یک میلیارد و ٣٠٠ میلیون دلار نیز بین شرکت ملی گاز، قرارگاه خاتم الانبیا و بانک پارسیان امضا شده و قرارداد ساخت فاز دوم خط لوله هفتم سراسری (خط لوله گاز پاکستان) هم به این قرارگاه واگذار گردیده است.
سردار عبداللهی از مسئولان ارشد قرارگاه خاتم الانبیا هم چندی پیش از اجرای هفت هزار و ۵٠٠ کیلومتر خطوط لوله جدید انتقال نفت و گاز در بخشهای مختلف کشور توسط متخصصان این مجموعه خبر داده است.
واگذاری قرارداد ساخت خط لوله پتروشیمی اتیلن مرکز به قرارگاه خاتم الانبیا به ارزش تقریبی حدود ۵٠٠ میلیارد تومان یکی دیگر از موارد قابل اشاره است. این قرارداد، نخستین اقدام وزیر جدید نفت (فرمانده سابق قرارگاه خاتم الانبیاء) در عقد قرارداد با همکاران سپاهی خود بود.
ابوالقاسم مظفری، فرمانده جدید قرارگاه خاتم الانبیاء ، ورود این قرارگاه را به حوزه نفت و گاز، «نقطه عطف» در فعالیت های عمرانی سپاه توصیف کرده است.
پاییز سال گذشته نیز اعلام شد که احمدی نژاد قرارداد ساخت فاز دوم خط لوله هفتم سراسری (خط لوله گاز پاکستان) و ادامه خط لوله ششم سراسری (خط لوله جدید گاز اروپا) را به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا واگذار کرده است. ارزش تقریبی این قرارداد ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار اعلام شد. همان زمان خبر عقد قرارداد توسعه میادین پارس جنوبی، توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا منتشر شد.
این قرارگاه در اوج حوادث و سرکوب های خونین سال 1388، بدون طی کردن روندی قانونی، مناقصۀ دو و نیم میلیارد دلاری پروژه ساخت خط ریلی پس‌کرانه در منطقه آزاد چابهار را نیز از آن خود کرده بود.
افزون بر اینها، 51 درصد از سهام شرکت مخابرات و شرکت صنایع دریایی ایران (صدرا) نیز، توسط دولت احمدی نژاد به شرکت‌های زیرمجموعه سپاه واگذار شده است.
تحریم ها و محدودیت ها برای ارکان امپراتوری
گسترش اقدامات اقتصادی قرارگاه خاتم الانبیا سپاه پاسداران درحالی صورت می گیرد که سپاه پاسداران و قرارگاه خاتم الانبیاء مشمول تحریم های آمریکا شده اند.
سردار پاسدار قاسمی در مورد این تحریم‌ها گفته: «اینكه دشمن ما را تحریم كرده است نشانگر این است كه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء نقش خوب ومؤثری در سازندگی كشور ایفا می‌كند.»
او مدعی شده بود که «این قرارگاه وابسته به نهاد مقدس سپاه است و نگاه ما سودمحور نیست، بلکه با نگاه پاسداری از انقلاب و پاسداری از مردمفعالیت می‌كند.»
با وجود گسترش فعالیت های اقتصادی سپاه، این نهاد با مشکل تامین منابع مالی برای اجرای پروژه های خود روبروست. فرمانده کل سپاه ابراز امیدواری کرده که «با رفتن رستم قاسمی به وزارت نفت این مشکل حل شود.»
ولی آیا مشکل تامین منابع مالی تنها با تکیه به وزیر سپاهی نفت، رفع می شود؟ به نظر می رسد محدودیت ها و تحریم های اعمال شده علیه ایران، سخت تر و جدی تر از آن است که این نهاد نظامی-امنیتی، بتواند آن را با اتکا به وزارت نفت ، حل کند.
تحریم های اقتصادی و فشارهای فزاینده بر روندهای تجاری و معاملات اقتصادی و سیستم مالی – پولی جمهوری اسلامی، برای مدیران ارشد قرارگاه خاتم الانبیا خوشایند نیست. آیا این فشارها آنان را به سوی «واقع بینی» و مصالحه با غرب سوق خواهد داد، یا صاحبان قدرت در سپاه و حکومت، دلگرم به دلارهای نفتی به یکه تازی در داخل و سرکوب مخالفان و گسترش و تثبیت امپراتوری خود مشغول خواهند شد؟
منبع:ندای سبز آزادی-کیان مشرقی