ایران بریفینگ / زمانی که ده روز پیش، انفجاری مهیب اردوگاه آوارگان فلسطینی برج الشمالی در حومه بندر صور در دریای مدیترانه در لبنان را لرزاند، اسرائیل را مسئول این انفجار دانستند، اما براساس گزارش روزنامه تایمز لندن، نزاع شدیدی بر سر قدرت در جنبش مسلح “حماس” وجود دارد که تأثیراتی بر کل منطقه خاورمیانه دارد.
به گفته اطلاعات اسرائیل، منبع انفجار یک انبار بزرگ اسلحه و موشک بود که توسط حماس در زیر یکی از مساجد این شهر در حدود 10 مایلی شمال مرز اسرائیل پنهان شده بود.
رهبران حماس مدعی شدند که هیچ انبار سلاحی در آنجا وجود ندارد و گفتند که انفجار ناشی از مشکل برق بوده که باعث انفجار سیلندرهای اکسیژن شده است.
با این حال، تعداد کمی در لبنان تردید داشتند که این حادثه ناشی از یک عملیات خرابکارانه اسرائیلی بود که موشک‌های ساخت محلی حماس را تحت دستورات ایران هدف قرار داد.
این انفجار و عواقب آن شکاف پنهانی را که برای اولین بار در حلقه های داخلی رهبری گروه از آن صحبت می شد، آشکار ساخت.
از یک سو، تندروها هستند که متقاعد شده اند که آینده سازمان به ادامه آن به عنوان نیابت نظامی رژیم ایران بستگی دارد. از سوی دیگر، کسانی هستند که این دیدگاه را رد می کنند و برای بازگرداندن حمایت قدرت های میانه روتر عربی سنی مانند سعودی، امارات و مصر تلاش می کنند.
یک مقام اطلاعاتی غربی به این روزنامه گفت: «رژیم‌های میانه‌رو عرب سال‌هاست که نگران افزایش روابط صمیمی بین (حماس) و محور ایران هستند. چنین مشارکتی می تواند عواقب بدی برای منطقه داشته باشد».
حماس در سال 1987 توسط عناصر اسلامگرای فلسطینی که تحت تأثیر اخوان المسلمین مصر بودند در غزه تأسیس شد. از آن زمان به بعد، با جنبش‌های فلسطینی با گرایش‌های سکولار و ملی‌گرایانه‌تر و همچنین هرگونه توافق با اسرائیل مخالفت می‌کند.
اکثر دولت های غربی آن را در فهرست سازمان های تروریستی قرار داده اند.
یک روز پس از انفجار در صور و در مراسم تشییع جنازه یکی از فعالان حماس که در این انفجار کشته شد، درگیری مسلحانه بین اعضای حماس و جنبش رقیب فتح که تلاش می‌کند مانع از کنترل حماس بر اردوگاه‌های آوارگان در لبنان شود، رخ داد.
3 نفر دیگر کشته شدند. این آخرین ضربات بسیاری بود که حماس در سال جاری دریافت کرد.
این جنبش در ماه مه گذشته با شلیک هزاران موشک به اسرائیل، محبوبیت زیادی در میان فلسطینی ها به دست آورد.
در حالی که نیروی هوایی اسرائیل غزه را بمباران می کرد، پس از دوری جستن توسط اکثر حامیان سابق خود در جهان عرب، در آستانه ورشکستگی قرار داشت.
حماس دارای سیستم مالی دوگانه است که یکی از آنها دولت محلی خود را در نوار غزه حفظ می کند و به ساخت دستگاه نظامی خود در آنجا کمک می کند و از طریق مالیات ها، بودجه های صادر شده توسط تشکیلات خودگردان فلسطین و کمک های بین المللی تامین می شود. در مورد بخش دوم که در خارج از غزه مستقر است، عملیات های منطقه ای خود از جمله کرانه باختری اشغالی را تأمین مالی می کند و هدف آن دستیابی به تسلیحات برای جنگنده های خود در غزه و تأمین مالی تحقیق و توسعه موشکی است.
این بازو تا حدودی از ایران و بخشی از شبکه بین‌المللی سازمان‌های صوری که کمک‌های خیریه به مساجد و جوامع مسلمان در سراسر جهان و همچنین سرمایه‌گذاری در املاک و شرکت‌ها در کشورهای مسلمان را جمع‌آوری می‌کند، تأمین مالی می‌کند.
به نظر می رسد که این کمک ها به نیازمندان فلسطینی می شود، اما طبق گزارش “تایمز”، به گفته دولت ایالات متحده، این کمک ها برای تامین مالی “حماس” است.
این روزنامه خاطرنشان کرد که تصمیم ماه گذشته دولت بریتانیا مبنی بر تعیین شاخه سیاسی حماس در فهرست سازمان‌های تروریستی (شاخه نظامی مدت‌هاست که در این گروه طبقه‌بندی شده است)، مشکلات مالی بیشتری را به همراه خواهد داشت. همچنین جنگ قدرت درون جنبش را تشدید می کند.
این روزنامه درباره خالد مشعل، 65 ساله، رئیس سابق دفتر سیاسی حماس، که رهبری عملیات این جنبش در خارج از سرزمین های فلسطینی را بر عهده دارد، صحبت کرد.
این گزارش می گوید که از زمان شروع جنگ سوریه در سال 2011، مشعل که زمانی از سوءقصد توسط عوامل اسرائیل در اردن جان سالم به در برد، سیاست جدایی از مدار ایران را رهبری کرده است.
به گفته منابع اطلاعاتی غربی، او در عوض سعی در بازسازی روابط حماس با رژیم های عرب سنی داشت.
برای انجام این کار، او می خواهد روشن کند که حماس بخشی از محور منطقه ای طرفدار ایران نیست که شامل حزب الله لبنان، رژیم اسد در سوریه، برخی شبه نظامیان شیعه در عراق و حوثی ها در یمن می شود.
با این حال، رقیب و جانشین مشعل در راس دفتر سیاسی، اسماعیل هنیه (59 سال)، سیاست نزدیکی با ایرانی‌هایی را که از ملاقات با مشعل امتناع می‌کنند، در پیش گرفته است.
هنیه با هدف دور زدن مشعل «دفتر روابط اسلامی و عربی» را تشکیل داد که در بسیاری از جلسات سطح بالا با امثال اردوغان رئیس جمهور ترکیه دعوت نشده بود.
این گزارش می گوید یکی از انگیزه های تصمیم حماس برای پرتاب موشک به اسرائیل در ماه مه گذشته،
آنچه که جرقه جنگ 12 روزه را برانگیخت، تمایل رهبران حماس وفادار به اسماعیل هنیه در غزه برای اثبات وفاداری خود به ایرانی ها بود و اینکه آنها “سرمایه گذاری خوبی” برای مبارزه با اسرائیل بودند.
در مورد مشعل، گزارش مدعی شد، از سوی دیگر، حماس اگر بخواهد در نهایت جنبش ملی فلسطین را کنترل کند، باید بر دیپلماسی تمرکز کند، نه خشونت.
به نظر می رسد که رهبری حماس همچنان با دو ذهن کار می کند. در هفته های اخیر نمایندگان آن در قاهره در حال مذاکره برای آتش بس احتمالی طولانی مدت با اسرائیل بوده اند.
از آنجایی که به دنبال برقراری مجدد حضور عملیاتی در کرانه باختری است که بخش‌هایی از آن تحت تسلط جنبش رقیب فتح است و هنوز تحت اشغال نظامی اسرائیل است.
دو هفته پیش، نیروهای اسرائیلی آنچه را «شبکه تروریستی فعالان (حماس)» توصیف کردند، فاش کردند، این کشور مواد منفجره را برای استفاده علیه اهداف غیرنظامی اسرائیل با کمک مالی جناح (حماس) که از روابط نزدیک با ایران حمایت می کند، ذخیره می کند.