پس از آنکه خبرهای مختلفی از نارضایتی و ریزش در رده های مختلف سپاه پاسداران و بسیج منتشر شد از نیمه دوم سال 88 برنامه هایی تحت عنوان “بصیرت افزایی” با همکاری چند تن از روحانیون برای توجیه عملکرد این دو نهاد نظامی در دستور کار مقامات ارشد سپاه قرار گرفت؛ اما خبرها از یک سو حاکی از تداوم این جلسات است و از سوی دیگر تداوم مشکلات.بی جهت نیست که محمدتقی مصباح یزدی در دیدار با سپاهیان با اشاره به “برخی لغزش ها” خطاب به اعضای این نهاد نظامی می گوید: “چه مرضي داريد كه با كساني كه حقه‌بازند و با خارج در ارتباط هستند با آنها مشورت مي‌كنيد و در ابتدا اقرار مي‌كنید كه قصد فهم نظر آنها را داشتیم. ”
مصباح یزدی که در دیدار با مسئولان، فرماندهان، مديران و استادان دانشگاه امام حسين( متعلق به سپاه پاسداران)، مراكز كوثر امام علي، نيروهای هوا فضا و نيروي دريايي سپاه شركت‌كننده در طرح “بصيرت‌افزايي” سخن می گفت همچنین تصریح کرد: “اگر در مكاني لغزش كرديم سعي كنيم به سرعت بازگرديم حرف‌هاي افراد حقه باز را گوش ندهيم و در جلسات آنها شركت نكنيم.”
این روحانی تندروی شیعه افزود: “برخي افراد در برخي شرايط عهد و پيمان‌ها را فراموش مي‌كنند و رفتارهايي را انجام مي‌دهند كه شبيه رفتار دشمنان است و فعاليت‌هايي انجام مي‌دهند كه از عهده دشمن برنمي‌آيد و اگر دشمن بخواهد انجام دهد بايد با كمك آنها انجام دهد.”
وی خطاب به اعضای سپاه پاسداران اضافه کرد: “كساني كه از جان، مال و ناموس خود در جبهه‌ها گذشتند و سينه‌هاي خود را در برابر سر نيزه‌هاي شاه سپر كردند و در صحنه‌هاي مختلف فداكاري كرده زنداني و شكنجه شدند چنين كساني در آخر كار تغيير مسير دادند.شايد شرح حال آنها اين باشد كه اي كاش از روز اول نيامده بوديم و زحمت‌ها، شكنجه‌ها و تبعيدها را بيهوده تحمل كرديم چراكه ثروت و مقام از راه ديگر نيز مي‌توان كسب كرد ولي اين امر خطر بزرگي براي اهل ايمان محسوب مي‌شود.”
مصباح یزدی در ادامه همچنین تاکید کرد که “نبايد با هركسي معاشرت كرد، در انجام وظايف محكم و پا برجا باشيم. امروز بايد وظيفه خود را به طور مناسب انجام دهيم و خبرهايي كه سبب شك و شبهه مي‌شوند براي آنها جواب ياد بگيريم چراكه براي هر باطلي جواب وجود دارد. ”
در گزارشی که از اظهارات محمدتقی مصباح یزدی منتشر شده، اشاره روشنی به “دشمنان” و یا کسانی که او آنها را “حقه باز” و یا “مرتبط با خارج” خوانده نشده و تنها نصایح و توصیه های او خطاب به سپاهیان منتشر شده است.
این اظهارات درشرایطی مطرح می شود که فرماندهانسپاه و بسیج، دوسال پس از آغاز اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 88 همچنان با انتقادات فراوانی در جامعه و در میان نیروهای نظامی رو به رو هستند.
از دیگر سو مقامات ارشد سپاه و بسیج طی ماه های اخیر با آشکارشدن اختلافات میان محمود احمدی نژاد و آیت الله خامنه ای،نگرانی خود را از نفوذ مخالفان خود و تاثیرگذاری آنها بر نیروهای این دو نهاد نظامی ابراز کرده اند.
اعتراف به ریزش و نارضایتی ها
مردادماه سال گذشته محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران طی اظهاراتی با اذعان به حضور حامیان میرحسین موسوی و مهدی کروبی در سپاه پاسداران و اشاره به اینکه سپاه تلاش کرده است تا این افراد را “قانع” کند گفته بود: “خیلی از ابهامات دیگر رفع شده و آنها قانع شدند حرکت اشتباه بوده و این بهتر از برخورد فیزیکی و حذف است.”
آیت الله ناصر مکارم شیرازی هم در 1 آذرماه سال گذشته در یکی از جلسات “بصیرت افزایی” که برای فرماندهان بسیج در قم با حضور محمدرضا نقدی فرمانده کل این نهاد نظامی برگزار شد در بخش اصلی گفته هایش فرماندهان بسیج را به اطاعت از رهبری و بصیرت توصیه کرده و گفته بود: “باید مراقب آسیب‌های بسیج بود، چرا که دشمن با ایجاد شبهات و تفکرات ضد اخلاقی، عقاید و اخلاق جامعه را هدف گرفته است و اگر مراقب نباشیم ممکن است بسیج، بسیج سابق نماند. باید کاری کرد بسیج دست نخورده و آماده بماند تا دشمن همیشه هراسان باشد.”
در روز عیدغدیر (4 آذرماه 89) آیت الله خامنه ای که در میان اعضای بسیج و سپاه در تهران حاضر شده بود یکی از محورهای اصلی اظهاراتش را به توصیه و نصیحت به حاضرین اختصاص داد و با یادآوری اعتراضات سال گذشته به نتیجه انتخابات، آن را “فتنه پیچیده” خواند. او در ادامه “بسیجی بودن را امری مبارک” خوانده اما تأکید کرده بود که “بسیجی ماندن و ایستادگی در راه، مهمتر است و بسیجی ماندن نیز به مراقبت و مواظبت دائم نیاز دارد.”
پس از این جلسات مستمر برای بسیجیان در 15 بهمن ماه سال89 نیز محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج طی اظهاراتی در جمع مسولان بسیج دانشجویی با اعلام اینکه “طرح ولايت و تشكيل حلقه‌هاي فرصت در پايگاه‌هاي بسيج يكي از فعاليت‌هاي اين سازمان است” مدعی شد که بسیج با “برگزاری جلسات دوستانه در طرح ولایت 4 هزار نفر از منحرفان فتنه 88 را ارشاد کرده است.” اما پس از مدتی گزارش هایی از “نفوذ ضد انقلاب” در بولتن های داخلی سپاه و بسیج منتشر شد.
روز 26 بهمن ماه احمد وحيدی، وزیر دفاع که خود از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران است “از سكوت برخي پيشكسوتان جهاد و شهادت در برابر اقدامات فتنه‌گران” انتقاد كرد.
علی شمخانی یکی از فرماندهان پیشین سپاه در سال های جنگ و وزیر دفاع در دولت محمد خاتمی که اکنون “رئيس مركز تحقيقات راهبردي دفاعي” است همزمان با این اظهارات وزیر دفاع از برخی ها “حذف ها به خاطر انتقاد” خبر داده و با اشاره به مخالفت برخی از فرماندهان سابق با شرایط فعلی کشورهشدار داده بود: “مگر مي‌شود كسي كه در دوران بي‌كسي مدافع انقلاب بود، امروز از آن دست بكشد؟ اگر مشكلي براي هريك از پيشكسوتان جبهه و جنگ رخ بدهد در حقيقت اين ماييم كه مسئوليم.”
او همچنین با اشاره به “جوسازي عليه پيشكسوتان جهاد و شهادت” گفته بود: “حتما ما سياسي هستيم ولي اين سياسي به معني جناحي بودن و له كردن ارزش‌ها براي حفظ قدرت نيست بلكه اين بالندگي انقلاب است كه براي ما اهميت دارد.”
اشارات شمخانی به حذف برخی از نیروهای قدیمی سپاه پاسداران و بسیج بود که در طول دو سال گذشته با فرماندهان کنونی سپاه همراهی نکرده و از عملکرد این نهاد نظامی بخاطر سرکوب مردم و دخالت در امور سیاسی انتقاد کرده اند.
در اسفندماه سال گذشته نیز علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه در جلسه “بصیرت افزایی” برای اعضای سپاه و بسیج گفته بود: “دو عامل براي برخورد با عناصر فتنه‌گر، بازدارنده بوده است. اول، توجه نكردن برخي از مردم به ذهنيت و عملكرد فتنه‌گران است. به هر حال عده‌اي قبل و بعد از انتخابات هوادار اين افراد بودند و براي اين‌كه همه آنها متوجه قضايا بشوند، نياز به زمان است… عامل دوم، زمينه حمايت برخي از خواص بعد از دست‌گيري عناصر فتنه گر است. مهمترين مانعي كه امروز براي برخورد با فتنه‌گران وجود دارد، اين است كه ممكن است بعداز برخورد فيزيكي با فتنه‌گران، برخي خواص پشت صحنه و عناصري كه پايگاه مردمي دارند در جهت مقابله با اين برخورد و براي حمايت از فتنه‌گران اقدام‌هايي انجام دهند.”
از آنجا که بسیاری از اعضای بدنه سپاه پاسداران فعالیت خود را در این نهاد نظامی عمدتا از دوره های نخست وزیری میرحسین موسوی آغاز کرده اند این رهبر جنبش سبز طرفدارانی در میان این نیروها دارد. از دیگر سو بسیاری از نیروهای بدنه سپاه پاسداران با هاشمی رفسنجانی که ریاست مجلس و فرماندهی جنگ 8 ساله برعهده داشت و همچنین مهدی کروبی که به حکم آیت الله خمینی ریاست بنیاد شهید را برعهده داشته است، رابطه داشته اند.
جلسات “بصیرت افزایی” برای توجیه و جلوگیری از ریزش نیروها تنها به سپاه و بسیج اختصاص ندارد، بلکه در سایر نیروهای نظامی و انتظامی نیز این موضوع در طول دو سال گذشته تداوم داشته است. از جمله این جلسات برای فرماندهان و اعضای کادری نیروی انتظامی و همچنین ارتش جمهوری اسلامی نیز برگزار می شود که در میان نیروهای خود با نارضایتی و ریزش مواجه هستند.
نفوذ جریان انحرافی
در دیگر سو اما از نخستین روزهای سال جاری پس از آشکار شدن اختلافات محمود احمدی نژاد با آیت الله خامنه ای بر سر ماجرای عزل و ابقای وزیر اطلاعات و افزایش یافتن این اختلافات در روزهای پس از آن، نگرانی فرماندهان سپاه نسبت به رابطه نیروهای خود با رییس دولت مستقر و نزدیکان وی موسوم به “جریان انحرافی” نیز آغاز شده است.
محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه در 7 اردیبهشت ماه در این ارتباط خطاب به نیروهای تحت امرش در مراسم صبحگاه مشترک ستاد فرماندهی کل سپاه گفت: “مردم، مسئولان و نيروهاي انقلابي به ويژه در سپاه با بصيرت انقلابي و هوشمندي لازم جريان پيچيده نفاق داخلي را بشناسند.”
مسئول نمایندگی آیت الله خامنه ای در بسیج نیز با ابراز نگرانی گفت:”درهر قشري ممكن است افرادي سودجو و منفعت طلب وجود داشته باشد، در بسيج طلاب سعي كنيم از نفوذ برخي از طلاب كه گرايش ضدانقلابي و منافقانه دارند جلوگيري كنيم تا زحمات خالصانه طلاب بسيجي با ايمان و پاك كه در سطوح مختلف نظام مشغول كارند زير سئوال نرود.”
محمد کدخدایی با اشاره به “برخی نامهرباني‌ها و بي‌مهري‌هايي از جانب برخي افراد يا گروه‌ها ” از طلاب بسیجی خواست از راه خود “دلسرد” نشوند و در ادامه افزود: “بسيج بايد سعي كند تا در مسايل سياسي با بيان شاخص‌ها و ملاك‌ها و شناخت «جريان‌ها» به شفافيت در جامعه كمك كند”.
محمدرضا نقدی فرمانده کل بسیج نیز همزمان با این ابراز نگرانی ها در همایشی با عنوان “جهاد فرهنگی” در جمع نیروهای تحت امرش از “پیچیدگی” فتنه های آینده در برابر “نظام ولایی” خبر داد و گفت:”بسيجيان عزيز نيز به دقت حوادث را رصد كنند، چرا كه فتنه‌هايي كه در آينده پيش روي ماست، پيچيده‌تر است و بايد بدانيم آخرين فتنه آخرالزمان شبيه‌ترين آنها به حقيقت است و پيچيدگي آن حتي با فتنه عميق 88 هم قابل قياس نيست… ممكن است با عده اي مواجه شويم كه با نام قرآن و نماز و علاقه ظاهري به عدالت و مهدويت، به مبارزه با ولايت بر خيزند و چه بسا منحرفان با نام صالحين رو در روي انقلاب بايستند.”
در ادامه آیت الله احمد علم الهدی امام جمعه شهر مشهدهم در خرداد ماه سال جاری از تلاش نزدیکان احمدی نژاد برای نفوذ در بسیج خبرداده و خطاب به بسیجیان گفته بود:”تا به امروز بسيجيان نگذاشتند كه قدرت طلبان به چپاول مردم بپردازند به دليل آنكه تابع مديريت و رهبري خوب مقام معظم رهبري بوده‌اند. جريان انحرافي به اين نتيجه رسيده است كه قشر متدين بسيجي را از عرصه كنار بزنند زيرا اگر اين قشر نفوذ كند نمي‌گذارد قدرت پرستان قدرت را در دست بگيرند.”
همچنین در نیمه خردادماه محمدرضا نقدی فرمانده بسیج نیز در اظهاراتی مجدد به بهانه اهمیت امر به معروف و نهی از منکر گفت: “از مهمترين عواملي كه موجب مي‌شود امر به معروف و نهي از منكر ما در افراد تاثير گذار باشد آشنايي با روحيات و شخصيت افراد است. بديهي است كسي كه با ما آشنايي و دوستي دارد به نصيحت و اندرز ما بيشتر از افراد غريبه توجه مي‌كند و اين نكته كليدي و مغفول در حوزه امر به معروف و نهي ازمنكر است.”
وی بی آنکه نامی از کسی ببرد و بی اشاره به اظهاراتی مانند گفته های آیت الله علم الهدی درباره نفوذ “جریان انحرافی” در بسیج افزود: “بسيجيان به وظايف خود در اين حوزه واقفند و امر به معروف و نهي از منكر را ابتدا در خصوص خانواده، دوستان، اهالي مسجد و كساني كه با آن ها آشنايي و دوستي دارند اجرا كنند.”