بخش اول: انقلاب و جنگ
محسن رضایی میرقائد که پیش از انقلاب در یک گروه مسلحانه مخفی به نام منصورون فعالیت داشت با چند گروه دیگر در روزهای ابتدایی پیروی انقلاب، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را تأسیس کردند، وضعیت این سازمان در دو سال ابتدایی انقلاب وضعیت عجیبی بود هم فعالیت سیاسی داشتند هم فعالیت مسلحانه به صورتی که کار حفاظت از بسیاری از اماکن حساس و شخصیت‌های انقلابی را بر عهده داشتند، ضمن اینکه با دیگر گروه‌های سیاسی مخالفشان همچون سازمان مجاهدین خلق یا چریک‌های فدایی خلق به درگیری‌های مسلحانه هم می‌پرداختند.
از کنار همین فعالیت‌ها بود که او مشتاق فعالیت سیاسی، اطلاعاتی و نظامی می‌گردد او که حالا عضو شورای مرکزی سپاه بود از شورای انقلاب می‌خواهد که کار اطلاعات و امنیت و ساواک سابق را به سپاه پاسداران بسپارند، فرماندهان انقلابی ارتش ازجمله ولی‌الله قرنی به دلیل آشنایی با ساواک مخالف این امر بودند و خواستار ادغام کار اطلاعاتی و ساواک در ارتش بودند تعدادی دیگر از اعضای شورای انقلاب همچون مطهری، باهنر و هاشمی رفسنجانی نیز با این امر مخالف بودند چراکه همگی معتقد بودند باید بعد از مدتی سپاه را منحل کرد و به تقویت ارتش انقلابی پرداخت ، آن‌ها آن زمان در نظر داشتند محمد مفتح را که سرپرستی کمیته چهار انقلاب اسلامی را بر عهده داشت به‌عنوان مسئول یک‌نهاد اطلاعاتی معرفی کنند.
چند هفته پس‌ازآن جلسه و مخالفت گروهی بانام فرقان اعلام موجودیت کرد و تعدادی از اعضای شورای انقلاب را که اغلب از همان مخالفان نیز بودند همچون: قرنی، مطهری، باهنر و همچنین مفتح را ترور کردند. در این وضعیت بود که محسن رضایی بلافاصله واحد اطلاعات سپاه را تأسیس کرد و به مدت دو سال نیز خود فرماندهی واحد اطلاعات سپاه پاسداران را بر عهده داشت.
رضایی خود در این مورد می‌گوید: «شروع ترورهای گروه فرقان و به شهادت رساندن آیت‌الله مطهری، سپس ترور ناموفق هاشمی رفسنجانی نشان داد که ما از حوادث عقب هستیم و درحالی‌که تشکیل واحد اطلاعاتی با مخالفت جدی روبه‌رو بود و اطلاعات در نظام پس از انقلاب یادآور ساواک بود، واحد اطلاعات با کمترین امکانات و درواقع با هیچ راه‌اندازی شد و به قضیه گروه فرقان ورود کرد و گودرزی رهبر گروه و تعداد دیگری از کادرهای این گروه که نشان تحجر دینی به ذهن و زبان داشتند، دستگیر شدند»
برای اطلاعات بیشتر می توانید صفحه تلگرامی ما را عضو شوید
گروه فرقان از مجهول‌ترین گروه‌هایی بود که هیچ‌گاه ماهیت آن مشخص نشد و پس از چند ترور، محسن رضایی اعلام کرد که واحد اطلاعات سپاه همه اعضای فرقان را دستگیر کرده است و سپس با اعدام حدود ۲۵ نفر که فقط نام هفت نفر آن‌ها ازجمله رئیس گروه که اکبر گودرزی بود اعلام شد و پرونده این گروه بسته شد (بسیاری از اعدام‌های این گروه نیز بعدها مشخص شد کار سازمان مجاهدین خلق بوده و اصولاً ماهیت این گروه زیر سؤال است)
با بروز و سقوط گروه فرقان انجام فعالیت‌های اطلاعاتی عملاً در سپاه پاسداران آغاز می شود و بعد از تشکیل واحد اطلاعات در عرصه‌های سیاسی هم وارد می شود ، او در مناظره‌های تلویزیونی شرکت می‌کرد و با رئیس‌جمهور (بنی‌صدر) و یا اعضای دیگر گروه‌های سیاسی به بحث‌وجدل می‌پرداخت.
محسن رضایی به‌سرعت در طی دو سال فرماندهی‌اش بر واحد اطلاعات سپاه بدل به چهره شناخته‌شده سپاه شد او درآن‌واحد برخوردهای سهمگینی با اغلب گروه‌های سیاسی مخالف و حتی منتقد سپاه و انقلاب اسلامی داشت؛ شناسایی و خنثی‌سازی کودتای نقاب در پایگاه نوژه و اقدامات مهم در سرکوب گروهک‌های مسلحِ مخالف جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه در گنبدکاووس، کردستان و …باعث گردید تا محسن رضایی ۲۷ ساله در شهریور سال ۱۳۶۰، بافرمان خمینی به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شود.
رضایی در طول فرماندهی‌اش در بحرانی‌ترین و حساس‌ترین سال‌های حیات جمهوری اسلامی اشتباهات فاحشی داشته ، اشتباه البته در زمان جنگ با توجه به کار نابلدی او و بسیاری دیگر از فرماندهان جوان سپاه پاسداران در مدیریت جنگ در یک نگاه کلی البته قابل‌تصور و فهم است اما در بسیاری از این اشتباهات لجاجت‌های غیرمنطقی دیده می‌شود، آن زمان که بسیاری از فرماندهان جنگ و کارشناسان نظامی ایران مخالف انجام یک عملیات بوده‌اند اما او با لجاجت اصرار به وقوع آن داشته است که در کمال تأسف پس از انجام آن به‌عنوان‌مثال در یک فقره آن (کربلای چهار) بیش از شش هزار نفر کشته و هفت هزار مجروح و ناکامی عملیات را برجای گذاشته.
او حرف هیچ‌کسی را ولو نزدیکان فکری و سیاسی خود را نمی‌پذیرد.نقل است شهید عباس کریمی از فرماندهان وقت یکی از تیپ‌های لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله در یک جلسه‌ای پیش از عملیات رمضان که وی مخالف آن بوده است به دیگر فرماندهان گفته است: «آقا محسن خوب حرف گوش می‌کند اما آخر کار خودش را انجام می‌دهد»
این سلسله نوشتار را در شبکه های اجتماعی می توانید با #سرداران_دیروز_سرباران_امروز و یا #ایران_بریفینگ دنبال کنید.
*امیر فرشاد ابراهیمی