معراج رسول اف / ایران بریفینگ
ادعای سپاه در مورد به پایان رساندن سریع «۴۰ هزار پروژه محرومیت‌زدایی»
فرمانده سپاه پاسداران روز سه‌شنبه از قصد این نهاد نظامی برای اجرای «۴۰ هزار پروژه محرومیت‌زدایی» به مناسبت ۴۰ سالگی انقلاب سال ۵۷ خبر داد.
خبرگزاری سپاه پاسداران، تسنیم در خبر خود از قول محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه، نوشت که قرار است این ۴۰ هزار پروژه «ظرف مدت شش ماه به پایان برسد و در اوایل سال ۹۸ به بهره‌برداری برسد».
جعفری ادعا کرد: «در چهل‌سالگی انقلاب و از ۱۲ بهمن ۴۰ هزار پروژه محرومیت‌زدایی سپاه آغاز می‌شود که امیدواریم ظرف مدت شش ماه به پایان برسد و در اوایل سال ۹۸ به بهره‌برداری برسد.»
فرمانده سپاه درباره نوع و شکل و اندازه این پروژه‌ها هیچ توضیح دیگری نداده است.
اما بر اساس آنچه در وب‌سایت قرارگاه خاتم‌الانبیا آمده است، به نظر می‌رسد مقصود از این پروژه‌ها «طرح‌های کوچک، زودبازده و عام‌المنفعه» باشد.
پایگاه خبری قرارگاه خاتم یکی از ویژگی‌های «پروژه محرومیت‌زدایی» را این‌چنین توضیح داده: «طرح‌های کوچک، زودبازده و عام‌المنفعه، فـاقد پیچیدگی‌های فنی و تخصصی، حتی‌الامکان قابل‌اجرا توسط ساکنان بومی».
یکی دیگر از ویژگی‌های این نوع پروژه «محبوبیت‌هایی برای نظام» برشمرده شده است.
فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا از بدو تأسیس تاکنون به علت اهمیت آن با فرمانده کل سپاه پاسداران بوده است؛ که فرمانده مستقیم قرارگاه سازندگی خاتم به‌عنوان جانشین فرمانده کل سپاه هست. (همین رویه در قرارگاه امنیتی ثارالله نیز انجام می‌شود) در حال حاضر فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم (جانشین سرلشگر پاسدار محمدعلی جعفری) سعید محمد اسلامی است، فردی که انتصابش خرق عادتی در سپاه پاسداران بود، انتصاب یک کارمند غیرنظامی بر فرماندهی یک قرارگاه نظامی، درواقع استراتژی سپاه پاسداران با انتصاب محمد اسلامی و اجرای چنین پروژه‌های عام‌المنفعه به‌نوعی خیریه و غیرنظامی بودن این قرارگاه است تا بتوانند در دور زدن تحریم‌های علیه قرارگاه خاتم‌الانبیا موفق شوند.
بر اساس برخی از برآوردهای موجود سپاه پاسداران بعد از شرکت ملی نفت بزرگ‌ترین قدرت متمرکز اقتصادی درکل کشور محسوب می‌شود، قلب اقتصادی سپاه پاسداران قرارگاه خاتم هست.
چه در دولت هاشمی رفسنجانی (که مؤسس این قرارگاه بود) و چه دولت خاتمی و محمود احمدی‌نژاد و همچنین دولت فعلی لایه‌های بالادستی نظام در قدرت بخشیدن و یا استفاده از توان قرارگاه خاتم همواره اجماع قابل‌توجهی وجود داشته است.
نطق قدرتمند علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران در مرداد ۹۰ که معرفی و انتخاب رستم قاسمی، فرمانده وقت قرارگاه به‌عنوان وزیر نفت دولت احمدی‌نژاد را «ازخودگذشتگی» توصیف کرد، یادداشت اکبر ترکان، مشاور حسن روحانی در تاریخ ۲۶ خرداد ۸۹ در روزنامه پول که از واگذاری ۲۱ میلیارد قراردادهای نفتی به قرارگاه دفاع کرد، نطق محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت روحانی در تاریخ ۲۶ آذر ۹۳ که قرارگاه را نجیب و در خدمت توسعه کشور توصیف کرد و مخالفان آن را مغرض و ناآگاه خواند، نمونه‌های روشنی است که نشان می‌دهد توجه به قرارگاه خاتم، صرفاً محصول یک بده بستان سیاسی بین دولت احمدی‌نژاد و سپاه نبوده و همواره این نهاد نورچشمی همه دولت‌ها بوده است.
فعالیت سپاه پاسداران در پروژه‌های عمرانی و محرومیت‌زدایی در نگاه اول استفاده از «ظرفیت نظامیان در خدمت توسعه» است اما در عمل استفاده از «ظرفیت بازار در خدمت نظامیان» است. آن‌ها با استفاده از رانت، لجستیک و قدرت خویش، پروژه‌های کلان را گرفته و بین پیمانکاران توزیع می‌کنند و حق توزیع خود را برمی‌دارند. آن‌ها قدرت تحمیل خود به دولت رادارند، بلکه به تعبیر سردار عبداللهی، فرمانده پیشین قرارگاه خاتم‌الانبیاء، «چتر حمایتی» بخش خصوصی ایران در بسیاری از حوزه‌های مهم اقتصادی شده‌اند و این‌گونه است که به یک غول اقتصادی تبدیل شد.
درواقع می‌توان گفت سپاه از الگو، امکانات، قدرت و پول قرارگاه خاتم‌الانبیا در مسیر «اجتماعی کردن» و نهادینه‌سازی مشروعیت خود بهره می‌گیرد.
از این منظر شاید بتوان نشانه‌های قدرتمندتری بین برنامه‌های اقتصادی سپاه و تجربه حزب کمونیست چین یافت، این تجربه‌ها در مقام اجرا و یا از منظر پیامدها ممکن است راه‌های متفاوتی را طی کنند ولی «یک رویای مشترک» دارند: «افسار کار از دست هسته مرکزی خارج نشود»