اختصاصی ایران بریفینگ / فعالیت های خودسرانه شبه نظامیان نیابتی ایران، نشانه ای از عدم مهار کامل آنها و رها شدنشان در منطقه
یکی دیگر از عواقب تحریم ها و فشار حداکثری دولت آمریکا بر ایران ، کمبود منابع مالی و تزریق کمتر پول به شبه نظامیان نیابتی ایران است ، نقصانی که باعث شده حالا دیگر آنچنان که پیشتر آنها گوش به فرمان تهران بودند نباشند.
در موارد بسیاری هم همچون حادثه هفته گذشته در جنوب سوریه به جان همدیگر می افتند و حالا با قطعیت می شود گفت به نظر می رسد تهران دیگر نمی تواند شبه نظامیانی را که در سراسر خاورمیانه به وجود آورده است، مهار کند. این وضعیت به ویژه پس از منقضی شدن تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران بدتر شده است.
فعالیت های جاری شبه نظامیان نیابتی که هزینه آنها را ایران تأمین می کند، نشان می دهد که آنها به رغم وابستگی شان به رژیم، در برخی موارد بدون اجازه آن عمل می کنند.
بهترین نمونه این عدم تسلط ایران را می توان در عراق، کشور همسایه ایران، دید. تلاش های دیپلماتیک ایران در عراق به سبب فعالیت های خشونت آمیز شبه نظامیان مورد حمایت ایران تضعیف شده است.
برای نمونه محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز ۲۹ تیر در بازدید از عراق تأکید کرد که «ثبات، امنیت، و صلح در عراق» برای «ثبات سراسر منطقه» ضروری است.
با این حال، در روز ۳ مرداد، یعنی تنها چند روز پس از دیدار ظریف، چهار فروند موشک پایگاه نظامی بسمایه را هدف قرار دادند. با آن که هیچ گروهی مسئولیت آن حمله را بر عهده نگرفت، اما آن حمله دارای نشانه های حوادث مشابهی است که توسط کتائب حزب الله، گروه همسو با ایران، اجرا شده است.
کتائب حزب الله که در سال ۱۳۸۶ تأسیس شد، از جمله برجسته ترین گروه های نیابتی ایران در عراق است. ایالات متحده در سال ۱۳۸۸ آن گروه را به عنوان یک سازمان تروریستی تعیین کرد.
این گونه حملات به طور پیوسته، البته به استثناء مهر ماه، ادامه داشته است. در روز ۲۷ آبان گروه اصحاب کهف، که بنا به گزارش ها بخشی از کتائب حزب الله یا وابسته به آن است، موشک هایی را به سوی سفارت آمریکا در منطقه سبز بغداد شلیک کرد.
در روز ۲۰ آذر، دو کاروان که در حال انتقال دادن تجهیزات لجستیکی برای نیروهای ائتلاف بین المللی بودند، با بمب های کنار جاده ای هدف قرار گرفتند. نیروهای ائتلاف بین المللی در نبرد با «دولت اسلامی» (داعش) به نیروهای عراقی کمک می کنند.
و در روز ۳۰ آذر، چندین فروند موشک در نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد منفجر شد. این انفجارها اگرچه با خسارات مادی همراه بود، اما تلفات جانی نداشت.
فقدان انسجام در داخل ایران
«این، همان رفتار کلاسیک جمهوری اسلامی است.» اشاره آقای توماج به عدم هماهنگی میان نهادهای دیپلماتیک ایران و نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
نیروی قدس سپاه پاسداران نیروهای نیابتی منطقه ای ایران را تأمین مالی می کند، آموزش می دهد، و مجهز می کند که در نتیجه انقضاء تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد، ایران می تواند جنگ افزارهای چینی و روسی بخرد. او یادآور شد که ایران پیشینه ای طولانی در انتقال اسلحه و فناوری موشکی به نیروهای نیابتی خود در عراق، لبنان، و یمن دارد.
اکنون که ایران می تواند در بازارهای بین المللی به واردات و صادرات اسلحه بپردازد، از آن سلاح ها برای تقویت نیروهای نیابتی خود در منطقه استفاده خواهد کرد.
«اگر به ایران اجازه فروش اسلحه داده شود، آن کشور قطعاً از درآمد حاصله برای بهتر کردن زندگی ایرانیان استفاده نخواهد کرد.»
اما در عوض ایران به جای این کار، بخشی از درآمدهای حاصله را صرف تأمین مالی وابستگان منطقه ای خود خواهد کرد و مابقی را به تأمین بودجه سپاه پاسداران و سرکوب اعتراضات داخلی اختصاص خواهد داد.
سیلاب های اخیر در استان خوزستان ایران نمونه های خوبی از این موضوع هستند. جاری شدن این سیلاب ها ویرانی های فراوانی را برای مردم منطقه به همراه داشت؛ اما سپاه پاسداران هیچ گامی برای کمک کردن برنداشت. این در حالی است که سپاه منابع قابل توجه، شامل منابع سخت افزاری و نیروی انسانی، را در اختیار دارد.
اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در جریان رزمایش های اخیر، با قایق های تندروی تهاجمی ماکت یک ناو هواپیمابر ایالات متحده را در خلیج فارس محاصره می کنند. در این رزمایش ها، هدف قرار دادن نیروهای دریایی ایالات متحده و نفتکش های بازرگانی شبیه سازی شد. [سپاه]
برای درک بهتر باید به شکاف میان دولت حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، و سپاه پاسداران دقیق شد فراموش نکنیم که : «در ایران جناح هایی هستند که با هم رقابت می کنند.»
دولت روحانی می خواهد تصویری از تعامل و دیپلماسی بین المللی را ارائه دهد.» وی افزود: «اما سپاه پاسداران و دیگر تندروها در ایران منافعشان را در این می بینند که نشان دهند تصمیم های واقعی در زمینه سیاست خارجی را آنها، و نه دولت روحانی، اتخاذ می کنند.
ناکامی در تمدید تحریم تسلیحاتی «یک اشتباه» بود
شورای امنیت سازمان ملل متحد در اسفند ماه ۱۳۹۶ صدور اسلحه توسط ایران، و در خرداد ۱۳۸۹ وارد کردن اسلحه توسط آن کشور را ممنوع کرد. این شورا در مرداد ۱۳۹۹ شورای امنیت نتواست این تحریم های وضع شده علیه ایران را تمدید کند و در نتیجه این تحریم ها مهر ماه گذشته منقضی شد.
تلاش ناموفق سازمان ملل متحد در تمدید این تحریم یک دهه ای در نتیجه اعتراض ایالات متحده انجام شده بود.
ایالات متحده این تحریم ها را به طور یک جانبه تمدید کرد و از کشورهای دیگر نیز خواست که همین کار را انجام دهند. آمریکا هشدار داد که چنان چه دسترسی ایران به تسلیحات افزایش پیدا کند، رژیم به سرکوب کردن مردم خود ادامه خواهد داد و از طریق نیروهای نیابتی اش نفوذ بیشتری را در خاورمیانه اعمال خواهد کرد.
نکته قابل توجه این است که روسیه و چین، از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، با تمدید این تحریم مخالفت کردند.
یک ذره بین بخشی از سامانه هدایت موشک بالستیک ایرانی «قیام» را نشان می دهد. ایالات متحده در آذر ماه ۱۳۹۶ این اطلاعات را که پیش از آن محرمانه بودند، از طبقه بندی خارج کرد. هدف ایالات متحده این بود که ثابت کند ایران با ارائه اسلحه به حوثی های یمن، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده است. [جیم واتسون/ خبرگزاری فرانسه]
اگر بگوییم کتائب حزب الله بدون تأمین مالی تهران در عراق حتی یک قدم هم برنمی دارد، سخن به گزاف نگفته ایم.
تحریم های ایالات متحده تأثیری واقعی داشته اند. با کم شدن پول سپاه پاسداران دلارهای کمتری نیز راهی شبه نظامیان هم پیمان آن در عراق و نقاط دیگر شده است و با کاهش یافتن این تأمین مالی، تأثیرگذاری ایران بر این گروه ها نیز کم شده است.
در این عکس که روز ۱۸ دی ۱۳۹۸ در شهر برده‌رش عراق در استان دهوک گرفته شده است، ترکش یک موشک دیده می شود. بنا به گزارش ها، این ترکش یک موشک ایرانی است که به سوی پایگاه های میزبان نیروهای آمریکایی و سایر نیروهای ائتلاف بین المللی در عراق شلیک شده بود. این موشک ها پایگاه هوایی عین الاسد و یک پایگاه در اربیل را هدف قرار دادند. [خبرگزاری فرانسه]
ایالات متحده بهمن ماه گذشته نیز عبدالعزیز المحمداوی، رهبر کتائب حزب الله، را تحت تحریم قرار داد. المحمداوی پس از کشته شدن ابومهدی المهندس سکان فرماندهی نیروهای بسیج مردمی را در دست گرفت. المهندس به همراه قاسم سلیمانی، فرمانده وقت نیروی قدس سپاه پاسداران، بر اثر حمله ایالات متحده در بغداد کشته شد.
آن حمله لحظه مهمی را در کارزار چند دهه ای تهران برای گسترش ستیزه جویی و اختلاف در خاورمیانه و فراتر از آن رقم زد.