471
خبرگزاری مهر با اشاره به اینکه قرار بود تا پایان سال ۲۰۱۷ چهار فروند هواپیمای ایرباس ۳۲۰ و تا پایان ۲۰۱۸ نیز پنج فروند ایرباس ۳۲۱ به ایران ایر تحویل داده شودنوشته «به دلیل ناتوانی وزارت راه و شهرسازی در تأمین منابع مالی خرید هواپیماها، تا کنون تنها سه فروند ایرباس [شامل ۲ ایرباس ۳۲۰ و یک ایرباس ۳۳۰۰] وارد ایران شده و تا رسیدن به ۱۰۰ فروند سفارشی، همچنان ۹۷ فروند باقی مانده است.»
مجوز اوفک برای خرید ۱۰۰ فروند ایرباس، ۸۰ فروند بوئینگ و ۲۰ فروند ای تی آر صادر شده است و این خبرگزاری هشدار داده که این مجوز معلوم نیست با توجه به روی کار آمدن جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید و همینطور امکان لغو برجام با نظر دونالد ترامپ دوباره قابل تمدید باشد.
ایران در تامین منابع مالی برای خرید هواپیماهای ایرباس و بوئینگ مشکلات اساسی دارد.
یکی دیگر از مشکلات ایران برای خرید هواپیما علاوه بر نداشتن اعتبار کافی عدم دسترسی به سیستم مالی تامین اعتبار است.
۱۴ مارس رویترز به تقل از وزیر راه جمهوری اسلامی ادعا کرد ایران ایر برای تامین مالی و نقل و انتقال پول خرید هواپیماها با یک شرکت چینی توافق کرده است.
با گذشت یک سال و نیم پس از اینکه شرکت ایران ایر با شرکتهای ایرباس و بوئینگ قرارداد خرید امضا کرد، عملا پرداخت هزینه این قرارداد به علت تحریمهای ایران از طریق شبکههای نقل و انتقالات مالی و همینطور نگرانی بانکهای بینالمللی برای همکاری با ایران غیرممکن بود و ایران ایر برای خرید سه فروند هواپیمای جدید خود به ایرباس پول نقد پرداخت کرد.
نیمه پنهان موضوع اما خود ایرلاینها هستند که نگرانند به ایران هواپیما بفروشند. چون اول اینکه ممکن است مثل بوئینگ نگران تحریم‌ها باشند، دوم اینکه در صورت فروش امکان اینکه ایران نتواند پول لازم برای خرید آنها پرداخت کند وجود دارد و سوم اینکه سپاه از ایرلاینهای تجاری برای مقاصد نظامی از جمله نقل و انتقال نیرو و تسلیحات به سوریه و عراق و احتمالا یمن استفاده می‌کند و از آنها در مسیر حمایت از تروریسم و گسترش بی‌ثباتی در منطقه بهره میبرد.
استفاده از ایرلاینهای تجاری و مسافربری برای مقاصد نظامی موضوع را پیچیده می‌کند. بعضی شرکتهای هوایی در ایران مستقیم و غیرمستقیم به دست نظامیان و بطور مشخص سپاه اداره میشود و یا رییس و اعضای هیات مدیره آنها سپاهی هستند. عموم این شرکتها در تنگناهای مالی قرار دارند. سپاه روی آنها دست میگذارد و در ازای پرداخت مبالغ قابل توجه هواپیماهای آنها را کرایه کرده و برای مقاصد نظامی به کار میگیرد.
ماهان ایر یکی از این شرکتهاست که در راس آن کارگزارانهای اصلاحطلب فعالاند اما همکاریهای زیادی با سپاه در انتقال نیرو به سوریه و عراق و یمن دارد. ایران ایر و قشم ایر و چندین شرکت دیگر مسافربری نیز از این قاعده خارج نیستند.
زیر سایه فعالیتهای خرابکارانه سپاه، ایرالاینهای ایرانی زیر ذره‌بین قرار گرفته و کمپانیهای زیادی حاضر به فروش هواپیما به ایران نیستند. همچنان که روسیه دوست نزدیک جمهوری اسلامی حاضر نیست به ایران سوخوهای مسافربری بفروشد. در این میان شرکتهای نسبتاً کوچکتر که زیر مدیریت نظامیها قرار دارند با مجوزهایی که با «گردن‌کلفتی» و «رانت» دریافت میکنند از طریق کشورهای شرق اروپا و کشورهای درجه دو و سه آفریقایی هواپیماهای دست دوم و سوم خریداری کرده و به اسم ایرلاینهای خود وارد ایران میکنند اما با ترفند و بی سر و صدا به ایرلاینهای بزرگتر اجاره میدهند تا در خطوط داخلی پرواز کنند.
یکی از درآمدهای یقه‌سفیدها و ژنرالهای لباس‌شخصی در صنعت هوایی همین است که با تامین سرمایههای اندک هواپیماهای پیر و فرسوده را با قیمتهای پایین از خارجیها خریداری یا کرایه میکنند و به شرکتهای داخلی کرایه میدهند. این هواپیماها عموما از شرکتها و دولتهایی خریداری میشود که فعالیت آنها به دلایل مختلف به صورت عادی ضررده شده است. شرکتهای عموما ورشکسته که برای نجات خود چوب حراج به هواپیماهای فرسوده می‌زنند در بازار توسط دلالها و گروه‌های مافیایی خریداری میشوند.
بابک زنجانی یکی از آنهایی بود که با روشی مشابه از چند شرکت داخلی و خارجی هواپیما خرید و «قشم ایر» را با حمایتهای سپاهیها و اطلاعاتیها تاسیس کرد.
در واقع اصلیترین عامل زمین خوردن صنعت هوایی ایران سیاستهای سپاه در منطقه است. با خرید کمتر تعداد محدودی ایرباس و ای تی آر وضعیت وخیم ایران ایر تغییری نخواهد کرد.