شبکه خبری سی.ان.بی.سی در گزارشی به نقش عمده سپاه پاسداران در اقتصاد ایران و عوامل رشد اقتصادی این نهاد نظامی پرداخته است.
طبق این گزارش، تبدیل‌شدن سپاه به یک شبکه قدرتمند اقتصادی، با پاسخ ایران به فشار آمریکا و تحریم‌های بین‌المللی گره خورده است.
قدرت‌گرفتن اقتصادی و اجرایی سپاه پاسداران در ایران، نگرانی دولت آمریکا را در پی داشته است.
از جمله در میانه شهریورماه، هیلاری کلینتون، وزیر امورخارجه آمریکا، هشدار داده بود که ایران در حال تبدیل شدن به یک «دیکتاتوری نظامی» است و گفت که به اعتقاد او، با تشدید تحریم‌ها علیه ایران می‌توان به سوی فراهم‌کردن زمینه برای گفت‌وگو با این کشور گام برداشت.
خانم کلینتون در جمع مسئولان و کارشناسان سیاست خارجی آمریکا سخنرانی می‌کرد، از تبدیل شدن ایران به دیکتاتوری نظامی با پوشش و ظاهری مذهبی ابراز نگرانی کرد و گفت: سپاه پاسداران با همراهی رهبران سیاسی و دینی در حال تسخیر ایران است و به نظر نمی‌رسد این وضعیت با اهداف ابتدایی انقلاب ایران همسو باشد.
وی ابراز امیدواری کرد که افزایش فشارهای ناشی از تشدید تحریم‌ها بر ایران نه تنها به تجدید نظر رهبران این کشور در زمینه انرژی و سلاح‌های هسته‌ای بیانجامد، بلکه سبب تغییر رویه آنها در خصوص «تروریسم» شود.
سپاه؛ مافیای ایران
جیسون گوئرتز، گزارشگر ارشد سی.ان.بی.سی و نویسنده این گزارش می‌گوید: زمانی که بحث کنترل اقتصاد ایران مطرح می‌شود سپاه نیروی عمده کنترل اقتصاد است و بسیاری از ایرانیان داخل و خارج از کشور سپاه را «مافیای ایران» نامیده‌اند.
به گفته آقای گوئرتز «به سبب ماهیت مبهم سپاه و ترس آشکار از این نیرو هیچ آماری وجود ندارد که به‌طور دقیق نشان دهد چند درصد از اقتصاد ایران در کنترل سپاه است.»
مئیر جاودانفر، کارشناس ایران در اسرائیل، در این مورد گفته است: دولت ایران بیش از 80 درصد از اقتصاد را کنترل می‌کند و تخمین زدن اینکه چند درصد از اقتصاد ایران در کنترل سپاه است، موضوعی مشکل است.
به گفته آقای جادوانفر، براساس یک برآورد محتاطانه می‌توان گفت که سپاه از طریق افزایش کنترل خود در بورس اوراق بهادار تهران که بیم آن می‌رود به خاورمیانه نیز برسد، بیش از نیمی از کمپانی‌های تحت مالکیت دولت ایران را در کنترل دارد.
سپاه در شرایطی بر اقتصاد ایران تسلط یافته است که 30 سال پیش به دستور آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، برای «حفاظت از کشور و دفاع از اصول انقلاب اسلامی» ایجاد شد اما اکنون تبدیل شدن آن به یک شبکه قدرتمند اقتصادی، با پاسخ ایران به فشار آمریکا و تحریم‌های بین‌المللی گره خورده است.
سپاه درمیان بسیاری از فعالیت‌های خود، به ایفای نقش مرکزی در سازمان‌دهی برنامه هسته‌ای ایران مشکوک است و به همین دلیل است که سپاه، هدف عمده تحریم‌های قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران قرار گرفته است.
بیش از نیمی از صادرات در دست سپاه
علیرضا نادر تحلیلگر موسسه مطالعاتی «رند کورپوریشن» در کتابی با عنوان «تعالی پاسداران» نقش داخلی سپاه را در ایران ارزیابی کرده و نوشته است: حدود 68 درصد از صادرات ایران در دست سپاه است، زیرا سپاه بازیگر مهم اقتصادی در ایران است که اقتصاد رسمی و بازار سیاه ایران را نیز کنترل می‌کند.
رند کورپوریشن یک سازمان غیرانتفاعی است که با انجام پژوهش و تحلیل به بهبود سیاست و تصمیم گیری‌ها کمک می‌کند.
علیرضا نادر می‌گوید: شرکت‌های سرمایه‌گذاری، ساخت وساز، مهندسی، خودروسازی و حتی مطب‌های عمل جراحی چشم در ایران در کنترل سپاه است.
نویسنده سی‌ان.بی.سی، در گزارش خود تاکید کرده که حتی بسیاری از مقام‌های دولت ایران که قراردادهای اجرای پروژه‌های بزرگ را به سپاه می‌دهند خود عضو سپاه یا گروه‌های وابسته به سپاه مانند بسیج هستند؛ از جمله محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری ایران. درواقع سپاه با محافل تصمیم‌گیرنده در تهران ارتباط بسیار نزدیکی دارد.
جنگ ایران و عراق؛ عاملی برای رشد سپاه
به گزارش سی.ان.بی.سی، فعالیت‌های اقتصادی سپاه در سال‌های پایانی جنگ ایران و عراق در سال‌های 1980 شروع شد؛ رئیس‌جمهوری و رهبر وقت جمهوری اسلامی، سپاه را تشویق کردند که وارد فعالیت‌های اقتصادی شود تا بودجه سپاه افزایش یابد.
موشک، هلیکوپتر، مسلسل و مواد منفجره در سال‌های جنگ ایران و عراق گران بود و دولتمردان وقت ایران فکر می‌کردند که اگر سپاه بتواند پول بسازد این موضوع امتیازی برای ایران خواهد بود.
علی آلفونه، پژوهشگر ایرانی در موسسه اینترپرایز آمریکا، در این مورد گفته بود: سپاه معمولا از طریق شرکت‌های مجازی که اسامی آنها دائما عوض می‌شود، در بورس اوراق بهادار و دیگر زمینه‌های اقتصادی فعالیت می‌کند، زیرا نمی‌خواهد که به عنوان یک سرمایه‌گذار اقتصادی شناخته شود، بلکه می‌خواهد خود را نجات‌دهنده ایران، به‌ویژه نجات‌دهنده کشور پس از جنگ ایران و عراق نشان دهد.
اما به گفته کارشناسان داخل و خارج ایران بسیاری از مردم از اینکه سپاه در عرصه اقتصادی بسیار قدرتمند شده و فعالیت‌های اقتصادی را به انحصار خود درآورده، ناراضی هستند.
اعتراض به «انحصار سپاه»
اعتراض به انحصار اقتصادی سپاه پاسداران زمانی بالاتر گرفت که 51 درصد از سهام شرکت مخابرات ایران در مهرماه گذشته به «کنسرسیوم اعتماد مبین»، یکی از شرکت‌های زیرمجموعه این نهاد نظامی، واگذار شد و این معامله بزرگ‌ترين معامله تاريخ بورس ايران نام گرفت.
قرارگاه خاتم‌الانبیا یکی از بهترین نمونه‌های فعالیت اقتصادی سپاه است؛ این قرارگاه بزرگترین پیمانکار جمهوری اسلامی ایران در پروژه‌های صنعتی و ساخت‌وساز به شمار می‌آید. خاتم‌الانبیا را می‌توان با «جنرال الکتریک» آمریکا مقایسه کرد.
جیسون گوئرتز در گزارش خود می‌نویسد: حدود 25 هزار مهندس و کارگر برای خاتم‌الانبیا کار می‌کنند و مجله «جاده و تونل» نشریه اختصاصی خاتم‌الانبیا است.
به گفته این گزارشگر آمریکایی، تاکنون بیش از 750 قرارداد برای سدسازی، ساختمان‌سازی، میدان‌های نفتی، بزرگراه و خطوط لوله نفت و آب به خاتم‌الانبیا واگذار شده است.
قرارداد چند میلیارد دلاری توسعه پارس جنوبی، نمونه‌ای دیگر است که به عنوان بزرگترین میدان گازی برون‌ساحلی ایران شناخته می‌شود و به شرکت‌های وابسته به سپاه واگذار شده است.
این شرکت‌های وابسته به سپاه جای گروه‌های بین‌المللی انرژی مانند شل، رپسول و توتال را گرفته‌اند که در پاسخ به فشار آمریکا بر حکومت ایران، از سرمایه‌گذاری در انرژی ایران انصراف داده‌اند.
به گزارش سی.ان.بی.ان.سی، یک نماینده مجلس ایران نیز تاکید کرده است که فعالیت‌های بازار سیاه سپاه به تنهایی دست‌کم 12 میلیارد دلار درآمد ایجاد می‌کند. همچنین به گفته این نماینده که نخواسته نامش فاش شود یک سوم از تمام کالاهای وارداتی از طریق بازار سیاه تحت کنترل سپاه وارد ایران می‌شود.
نویسنده سی.ان.بی.ان.سی در پایان گزارش خود آورده است که سپاه در زمینه بازار سیاه دست رقیبان را کوتاه کرده و ایرانیانی که در بازار سیاه کالا فعالیت داشته‌اند را به زندان انداخته است تا خود به نیروی انحصاری در بازار سیاه کالا تبدیل شود.