اختصاصی ایران بریفینگ / امیر فرشاد ابراهیمی /نارضایتی از سقوط شدید اقتصاد ایران، نحوه مواجهه رژیم با بحران ویروس کرونا، شیوع بیکاری، کمبود آب و خاموشی‌های دائمی در ماه‌های اخیر باعث بروز اعتراضات در سراسر ایران شده است.
درحالی‌که ایرانیان برای رسیدن به حقوق خود تظاهرات می‌کنند و برای برآورده شدن خواسته‌هایشان فشار می‌آورند، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی نیز برای سرکوب اعتراضات و اعمال قدرت خود با توسل به‌زور بسیج شده است.
بر اساس گزارش عفو بین‌الملل در اعتراضاتی که در آبان ماه ۱۳۹۸ پس از افزایش ناگهانی و شدید قیمت سوخت در سراسر کشور آغاز شد، رژیم تنها دست به سرکوبی بی‌رحمانه زد که حداقل ۳۰۴ کشته برجای گذاشت.
اخیراً نیز نیروهای امنیتی در جریان اعتراضات ۲۴ تیرماه در خوزستان دست‌کم بیست نفر را به ضرب گلوله کشتند این اعتراضات به تهران، اسلامشهر، کرج، تبریز و اصفهان نیز گسترش یافت و با اعتراضات کوچک‌تری در چند شهر دیگر همراه شد.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت ایران (سمت چپ) ٢٢ اردیبهشت ماه پس از ملاقات با همتای سوری خود در دمشق خداحافظی می‌کند. ناظران می‌گویند ایران به دلیل دخالت‌های خارجی خود در کشورهایی مانند سوریه بسیار ضعیف شده است. [لویی بشارا/ خبرگزاری فرانسه]
دیگه ذره ای شک ندارم که از تهران نیروی سرکوب به خوزستان فرستاده اند.
در تصویر جواد ناصری موحد از بسیجیان مسجد لولاگر تهران را می بینید.
نفر دوم هم احتمالا صادق غلامی مسئول عملیات همان مسجد(پایگاه شهید بنیادی منش)هست .
ویدیو برای یکشنبه۲۷تیر واستقرار نیروهای امنیتی در شهر شوش هست pic.twitter.com/CZNfT6sCw4— AmirFarshad Ebrahimi (@Goftaniha) July 20, 2021
رژیم در اعتراضات اخیر و قبلی برای سرکوب مخالفت مردمی شدیداً به سپاه و همچنین نیروی مقاومت بسیج وابسته به سپاه متکی بوده است.
بااین‌حال ناظران به این مسئله اشاره‌کرده‌اند که سپاه تحت‌فشار فزاینده‌ای قرار دارد و بازوی آن در خارج از کشور یعنی نیروی قدس در پی سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم ایران تقریباً به نقطه شکست رسیده است.
نیروی قدس سپاه پاسداران در حین تلاش برای پیشبرد دستور کار رژیم در عراق، سوریه، یمن، لبنان و فراتر از آن با کسری بودجه دست‌وپنجه نرم می‌کند که باعث شده است نتواند به شبه‌نظامیان وابسته حقوق مناسبی بپردازد یا در برخی موارد اصلاً حقوقی به آن‌ها بدهد.
در همین حال، تحلیلگران کار آیی استراتژی نظامی تهران و آمادگی کلی نیروهای مسلح ایران را موردتردید قرار داده‌اند و رویکرد ایران به تأمین بودجه نظامی را «مشکل‌آفرین» خوانده‌اند.
سازمان‌های نظامی موازی
اصرار ایران بر حفظ دو سازمان نظامی موازی موجب پیچیدگی بیشتر این وضعیت شده است؛ یعنی از یک‌سو ارتش متعارف ایران و از سوی دیگر سپاه که از شبه‌نظامیانی تشکیل شد که در انقلاب ۱۳۵۷ در حمایت از روح‌الله خمینی جنگیدند.
رژیم به نیروهای مسلح متعارف یعنی ارتش توجه بسیار کمی دارد و احترام چندانی برای آن قائل نیست و بودجه اختصاص‌یافته به این نیرو بسیار کمتر از سپاه، به‌ویژه نیروی قدس است. این میزان بودجه در دهه گذشته بیش‌ازپیش کاهش‌یافته است.
علاوه بر نابرابری درزمینهٔ بودجه که با به لرزه درآمدن اقتصاد ایران آشکارتر می‌شود، تنش‌های فزاینده‌ای بین سپاه پاسداران و ارتش ایران وجود دارد.
به گفته یک تحلیلگر سابق نیروی دریایی ایران که نخواست نامش فاش شود، رژیم در تلاش است تا «بودجه دو ارتش را به شکل مؤثری تأمین کند.»
او گفت: «این بدان معناست که ارتش ایران در تمام زمینه‌ها با کمبود بودجه مواجه باشد: ازجمله درزمینهٔ آموزش، تجهیزات، سلاح و سخت‌افزار.»
در اواخر سال گذشته مشخص شد که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران و چند شخصیت ارشد دیگر بودجه سالیانه ایران را مخفیانه دست‌کاری کرده‌اند.
درنتیجه این دست‌کاری بودجه، صدها میلیون دلار به سپاه و نهادهای هم‌پیمان باآنکه مستقیماً زیر نظر علی خامنه‌ای، رهبر ایران فعالیت می‌کنند، اختصاص یافت.
اولویت دادن رژیم ایران به سپاه – حتی بدون این بودجه اضافی – نیز باعث شده است که این نیرو سهم عمده‌ای از بودجه نظامی کشور را به چنگ آورد که بهای آن را مردم ایران می‌پردازند.
عموم مردم با مشکلات اقتصادی مانند بیکاری و عدم کمک رژیم به ایرانیان و رفع نیازهای مالی آن‌ها در بحبوحه بدتر شدن مداوم همه‌گیری کرونا و همچنین رکود تورمی و سقوط شدید ارزش ریال ایران دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
نرخ برابری ریال در سال ۱۳۵۷ و برای مدت کوتاهی پس از انقلاب اسلامی ۷۰ ریال به ازای هر ۱ دلار بود. این نرخ در حال حاضر، در بازار سیاه ۲۸۰ هزار ریال به ازای هر ۱ دلار است.
ناظران می‌گویند این مسئله چرخه معیوبی را آغاز کرده است که درنتیجه اولویت‌های نامناسب رژیم مردم فقیرتر می‌شوند و نارضایتی افزایش می‌یابد.
آن‌ها اضافه کردند تا زمانی که چیزی تغییر نکند، این چرخه مخالفت و سرکوب ادامه خواهد یافت که سپاه را فرسوده و توانایی آن را برای حفظ نظم تضعیف می‌کند.
آن‌ها افزودند این مسئله درنهایت می‌تواند رژیم ایران را بی‌ثبات یا حتی سرنگون کند.