شواهد و مستندات نقش سپاه پاسداران در حادثه منا

ایران بریفینگ/سیدجواد متولی– حادثه منا در عربستان سعودی، به عنوان یک فاجعه انسانیِ جهانی، بار دیگر دست آویزی برای بهره برداری های سیاسی حکمرانان جمهوری اسلامی ایران شد تا با دامن زدن به اختلافات میان تهران و ریاض، عربستان سعودی را مقصر و متهم این حادثه جلوه دهند. به نظر می رسد حضور نظامی عربستان به نفع دولت یمن و بر علیه شبه نظامیان حوثی طرفدار ایران که از حمایت گسترده سپاه پاسداران برخوردار هستند، بر فرماندهان این ارگان بسیار گران تمام شده و قصد دارند با تغییر زمین بازی و متهم کردن عربستان به بی تدبیری، حوادث یمن را تحت الشعاع قرارداده و امنیت و مدیریت داخلی عربستان را ضعیف و متزلزل نشان دهند. اتفاقی که بررسی همه جانبه و دقیق آن توسط عربستان و انتشار گزارش های دقیق از ماجرا می تواند نقش سپاه در حادثه صحرای منا را روشن و افشا نماید. حادثه منا حادثه منا حادثه منا حادثه منا حادثه منا

بیست و هشت سال پیش نیز  در جریان مراسم حج وقایعی رخ داد که طبق روایت “حسینعلی منتظری “و اسناد موجود، نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در وقوع آن نقش محوری داشته اند. اتفاقی که پس از برگزاری راهپیمایی برائت از مشرکین باعث حمله نیروهای امنیتی و پلیس عربستان به حجاج ایرانی گردید. در نتیجه این حادثه، طبق آمار موجود ۴۰۲ نفر کشته (۲۷۵ ایرانی، ۸۵ عربستانی از جمله نیروی پلیس و ۴۵ تن از حاجیان دیگر کشورها) و ۶۴۹ نفر (۳۰۳ ایرانی، ۱۴۵ عربستانی و ۲۰۱ از دیگر ملل) زخمی شدند. پس از این واقعه، حکومت عربستان سعودی سفارتخانه خود را در تهران تعطیل و روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد. حادثه منا حادثه منا حادثه منا حادثه منا حادثه منا

منتظری در سال 1366 و بعد از حادثه کشتار حجاج ایرانی در عربستان، نامه ای خطاب به خمینی نوشته و در بخشی از آن به صراحت گفته بود: « بسیاری از افراد مورد اطمینان که خود ناظر جریان و در خط مقدم راهپیمایی بوده‌اند می‎گویند همهٔ گناه، گردن سعودی‌ها نیست و ممکن بود راهپیمایی آبرومندانه انجام شود و به این‌جا هم منجر نشود، ولی در اثر تندی بچه‌ها و بی‌برنامگی، اجمالاً هجوم و حمله از طرف بچه‌های نپختهٔ ما شروع شد و سوژه به دست دشمن داد، هر چند دشمن مجهز و مهیا بود و دنبال بهانه می‎گشت تا ما را سرکوب کند. دشمن در سال قبل از آن در موضوع جاسازی و قرار دادن مواد منفجره در ساک های حجاج با ما عاقلانه برخورد کرد و تا اندازه‌ای اغماض کرد و ما موضوع را رسیدگی نکردیم بلکه مغرور شدیم و در سال بعد چنین مصیبت بزرگی برای عالم اسلام رخ داد.» حادثه منا حادثه منا حادثه منا حادثه منا حادثه منا  حادثه منا

به غیر از  منتظری، شخصیت های سیاسی دیگری هم درباره حادثه سال 66 و سابقه آن نوشته اند که از جمله آنها به خاطرات “هاشمی رفسنجانی” در سالهای 65 و 66(1) می شود اشاره کرد. هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال ۱۳۶۵(2) می‌نویسد:« آقای بشارتی اطلاع داد که عربستان اعلام کرده چند نفر از حجاج ایرانی در ساک های خود تی‌ان‌تی داشته‌اند.» در پی این حادثه ۱۱۳ نفر از حجاج ایرانی دستگیر شدند که به جز دو یا سه نفر از آنها، باقی آزاد شدند. هاشمی رفسنجانی در خاطرات (3) خود در سال ۱۳۶۶ از گزارش “عبدالله نوری” یاد می‌کند که در آن ضمن غیرقابل گذشت بودن کار عربستان، به تندروی نیروهای داخلی هم اشاره شده است. ویدئوی 14 دقیقه ای هم در اینترنت موجود است که در آن صحبت های بازداشت شدگان ایرانی ماجرا و گفته های “مهدی کروبی” بعنوان مقام مسئول بعثه رهبری ایران در سال 66، در آن بخشی از نقش ایران در حادثه را افشا می کند.

بیست و هشت سال پس از آن حادثه، رخداد مشابهی در جریان سفر حج و انجام فریضه «رمی جمرات» در صحرای منا روی داده است. حادثه ای که حضور برخی از فرماندهان سپاه و سفیر سابق ایران در لبنان، در محل حادثه و مفقود شدن ایشان (بنا به بیشترین احتمال،درگذشت ایشان در جریان واقعه) شباهت آن را به واقعه حج سال 1366 تقویت نموده است. در این میان واکنش ها و اظهار نظرهای سایت های جناح راست و فرماندهان سپاه پیرامون این حادثه، این احتمال را که حادثه توسط سپاه ایران طراحی شده باشد تقویت می نماید.

بولتن نیوز در گزارشی به برخی از اسامی فرماندهان مفقود شده در حادثه منا اشاره کرده و به منظور فریب افکار عمومی، فرضیه ربایش ایشان توسط سازمان های جاسوسی غربی را پیش کشیده است. “غضنفر رکن آبادی” سفیر سابق ایران در لبنان جزو این افراد است. وی یکی از شخصیت های مهم در دفتر “علی خامنه ای” و از مهم‌ترین شخصیت هایی است که بر اسرار مسلح کردن حزب الله لبنان توسط ایران آگاه است. “علی اصغر فولادگر” رئیس دفتر مطالعات راهبردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، “حسن دانش”، “فؤاد مشغلی”، “عمار میر انصاری”، “حسن حسنی” و شمار دیگری از نیروهای سپاه پاسداران و دفتر بعثه حج ایران از جمله مفقودان هستند. بولتن نیوز البته اشاره ای به اینکه چطور ممکن است در محل حادثه و هنگام وقوع یا بعد از آن با توجه به حجم تلفات و فشردگی جمعیت، موفق به «ربایش افراد» شده باشند، نکرده است.

در اظهارنظر دیگری “علی سعیدی” نماینده ولی فقیه در سپاه با متهم کردن دولت عربستان به بی کفایتی و سوء مدیریت در وقایع حج امسال در اظهارات تحریک کننده ای گفته است:«زمانی که حاکمان مغرور عربستان تمرکز خود را در عرصه‌ی قدرت نمایی در منطقه از طریق تحمیل جنگ و تهاجم و بمباران شبانه روزی مردم مسلمان و بی‌دفاع یمن می‌گذراند، بدیهی است که مناسک حج به عنوان پایگاه وحدت بخش جهان اسلام با تفکرات پوسیده و منقرض شده این رژیم متکبر شاهد وقوع چنین حوادث خونباری باشد.» او در بخش دیگری از سخنان تند خود مقامات عربستان را جاهل خطاب کرده و افزود: «نحوه موضع گیری و سخن گفتن مقامات سعودی، اهانت به افکار عمومی و مصداق جاهلیت مدرنی است که جامعه بشری امروز به آن مبتلا شده است و فرافکنی، انداختن گناه و خطا بر عوامل ساختگی و موهوم و عدم بکارگیری حداقل همت و تلاش برای رسیدگی سریع و درست امور مصدومین و آسیب ‌دیدگان این حادثه بزرگ از نشانه‌های نگاه جاهلی در مواجهه با انسان‌ها است.» این گونه سخنان متعصبانه و بدون رعایت اصول دیپلماتیک، بی تردید عواقب بدی را در واکنش دولت عربستان به دنبال خواهد داشت.

مقامات سپاه با توجه به حمایت رسمی از شورشیان حوثی یمن و همچنین ورود عربستان به منازعه یمن به نفع دولت قانونی «منصور هادی» تلاش کرده اند تا با فرافکنی، حادثه سقوط جرثقیل در مکه و واقعه مشکوک صحرای منا را به بی تدبیری و سوء مدیریت دولت عربستان نسبت و نفش احتمالی خود در حادثه صحرای منا را پوشش داده و مخفی کنند. آنچه از اظهارات سعیدی نماینده ولی فقیه و گزارش های سایت های اصولگرایان و وب سایت روابط عمومی سپاه بر می آید بیش از هرچیز شائبه دست داشتن نیروهای سپاه برای ایجاد حادثه و تخریب وجهه عربستان را تقویت می کند. حادثه ای که بیش از هر چیز با مفقود یا کشته شدن فرماندهان عملیاتی و فرافکنی فریب افکار عمومی در احتمال ربایش ایشان، صحت احتمالات را تقویت می کند.

در حالی که حادثه توسط مقامات عربستانی در دست بررسی است، سردار سرلشکر “یحیی رحیم صفوی” دستیار و مشاور عالی رهبر جمهوری اسلامی در جمع فرماندهان و مسئولین لشکری و کشوری درباره حادثه منا در حج امسال اظهارات تندی داشت و گفت: «تلخ تر از حادثه،برخوردهای غیرمسئولانه، غیر انسانی و غیر اسلامی پادشاهی سعودی است که از امدادرسانی و حتی سرکشی به زائرین و مصدومان ممانعت کرد و نشان داد که آل سعود یک رژیم مغرور و متکبر با تفکر کهنه و غیر انسانی است.» او با تأکید بر اینکه مسلمانان باید برای برگزاری این مراسم عظیم چاره‌ای بیاندیشند مقامات سعودی را فاقد کفایت دانسته و اظهار داشت: «امیدواریم پادشاهی سعودی با پذیرش مسئولیت کوتاهی در تأمین امنیت حجاج از آنان عذرخواهی کند،در غیر اینصورت نشان می‌دهد که این رژیم صلاحیت و کفایت لازم را ندارد.»

برخی آگاهان حادثه حج را ادامه جنگ نیابتی ایران و عربستان دانسته که در یمن، سوریه و عراق دنبال می شود. شواهد حکایت از آن دارد که مقامات حج به دلیل ممانعت عربستان از برگزاری مراسم برائت از مشرکین توسط حجاج ایرانی، بعثه رهبری در عربستان اصرار بر اجرای مراسم بدون هماهنگی در صحرای منا داشته که منجر به وقوع حادثه شده است؛ موضوعی که مقامات عربستانی می توانند واقعیت آنرا آشکار نمایند.

پ.ن:
1- کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی، ص ۲۰۸، دوشنبه ۲۰ مرداد ۱۳۶۵، ۱۱ آگوست ۱۹۸۶

2- کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی ١٣٦٥، صص ٢٣٩-٢٣٨

3- کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی ۱۳۶۶