زمزمه سفارش جنگنده‌های پیشرفته سوخو ۳۵ به روسیه و تحویل “به زودی” آنها به ایران از سال پیش مطرح شده اما هنوز از انجام این معامله خبری نیست و احتمال بر هم خوردن آن هم مطرح شده است.
ماه‌ها پس از رسانه‌ای شدن این بحث، خبرگزاری تسنیم ۱۱ شهریور به نقل از روابط عمومی ارتش جمهوری اسلامی گزارش داد تعدادی هواپیمای آموزشی روسی مدل یاک ۱۳۰ وارد ایران شده است.
رسانه نزدیک به سپاه پاسداران نوشت: «هواپیماهای آموزشی یاک ۱۳۰ برای آموزش خلبانانی که قرار است با جنگنده‌های نسل جدید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پرواز کنند، استفاده خواهد شد.»
غیبت “جنگنده‌های نسل جدید”
تسنیم درباره “جنگنده‌های نسل جدید” نیروی هوایی توضیح بیشتری نداد اما در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی X تصویری از هواپیماهای یاک ۱۳۰ را منتشر کرد.
جنگنده آموزشی یاک-۱۳۰ به عنوان یکی از ارزان ترین جنگنده های آموزشی معرفی می‌شود که مورد جدیدی نیست و یکی از ویژگی‌های ثابت تسلیحات ساخت روسیه است.
یاک-۱۳۰ در نوع خودش، امکانات مناسبی برای آموزش خلبانان ارائه می‌دهد. این جنگنده به عنوان پلتفرم آموزش اولیه برای پرواز با جنگنده های… pic.twitter.com/cR9d0iadZk— Iran Briefing (@irbriefing) September 3, 2023
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی همچنان به طور عمده از جنگنده‌های آمریکایی نوع فانتوم استفاده می‌کند که عمر آنها به حدود نیم قرن می‌رسد.
بلاتکلیفی تحویل سوخو۳۵
پیشرفته‌ترین جنگنده‌ای که از سال پیش بحث تحویل آنها به جمهوری اسلامی مطرح شده سوخو۳۵ روسیه است که هنوز تکلیف‌شان روشن نشده است.
Iranian pro-government and government media say that the country is now operating the advanced Yak-130 training aircraft from Russia. The Yak-130 is designed to prepare Iranian pilots to fly advanced aircraft, such as 4th generation fighter jets. Iran has been seeking to acquire… pic.twitter.com/M31anWxeA3
— Iran Briefing (@irbriefing) September 3, 2023
تسنیم ۲۵ دی سال پیش در یک “گزارش اختصاصی” از قول شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نوشت: «جنگنده‌های سوخو۳۵ که ایران به روسیه سفارش داده، اوایل سال آینده وارد کشور می‌شود.»
اوایل امسال هم کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل به نقل از منابع اطلاعاتی غربی گزارش داد روسیه ۲۴ فروند جنگنده سوخو که قبلا قرار بوده به مصر بفروشد به ایران تحویل می‌دهد.
رسانه اسرائیلی همچنین گفته بود روسیه خلبانان ایرانی را برای پرواز با این جنگنده‌ها آموزش می‌دهد. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم این خبر را تائید کرده است.
جزایر سه‌گانه و ناخشنودی از مواضع روسیه
تیرماه امسال پس از بیانیه مشترک روسیه و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که در آن به شکل جانبدارانه از امارات، به جزایر سه‌گانه تنب‌های بزرگ و کوچک و ابوموسی هم اشاره شد جدل درباره روابط با روسیه در ایران بالا گرفت.
در میانه این جدل‌ها، محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ۲۸ تیر به طور تلویحی از احتمال منتفی شده خرید جنگنده‌های سوخو۳۵ از روسیه سخن گفت.
آشتیانی در پاسخ به سئوالی درباره خرید سوخو۳۵ گفته بود: «زمانی ما قراری را برای خرید می‌گذاریم، اما به این نتیجه می‌رسیم که توانمندی تولید در داخل برای خودمان به وجود آمده است.»
روابط عمومی #نیروی_هوایی_ارتش_جمهوری_اسلامی نهایتا تائید کرد:«تعدادی هواپیمای آموزشی یاک ۱۳۰ در راستای ارتقای توان آموزشی و رزمی نیروی هوایی ارتش وارد کشور و به پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان ملحق شدند.
به گزارش روابط عمومی ارتش، هواپیماهای آموزشی یاک ۱۳۰ برای آموزش خلبانانی که… pic.twitter.com/utwmlyhqLO— Iran Briefing (@irbriefing) September 2, 2023
البته ادعای توان ساخت جنگنده پیشرفته با خرید هواپیماهای آموزشی در تناقض است. با این حال روابط عمومی ارتش در بیانیه امروز خود نوشت: «الحاق هواپیماهای یاک ۱۳۰ به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در راستای قراردادهای تسلیحاتی کشورمان با فدراسیون روسیه است.»
مطابق شواهد روسیه در جنگ علیه اوکراین از چند ماه قبل بیش از پیش از هواپیماهای بدون سرنشین جمهوری اسلامی، از جمله پهپادهای شاهد۱۳۶ استفاده می‌کند و در تلاش برای تولید مشترک این پهپادها در کارخانه‌ای نزدیک مسکو است.
جمهوری اسلامی بارها ارسال پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین را تکذیب کرده اما آمریکا به تازگی اعلام کرد اسنادی در اثبات این مسئله را به کی‌یف ارائه کرده است.