ایران بریفینگ – چهار تن از وزرای دولت اعتدال در نامهای به رئیس جمهور ایران هشدار دادهاند که اگر به صورت «ضربالاجل» و بر اساس قواعد حاکم در «شرایط بحران»، درباره وضعیت اقتصادی و بازار سرمایه کشور تصمیمگیری نکند، رکود فعلی به بحران تبدیل خواهد شد. این نامه مشترک که امضای “علی طیب نیا” وزیر اقتصاد، “محمد رضا نعمت زاده” وزیر صنعت، “علی ربیعی” وزیر تعاون و سردار “حسین دهقان” وزیر دفاع را با خود به همراه دارد از جهات مختلفی قابل تامل، بررسی و تحلیل است. بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران
ایشان در نامه خود صراحتا از وجود بحران عمیق در اقتصاد کلان کشور پرده برداشته اند؛ بحرانی که بدون تردید یک شبه به وجود نیامده و حاصل بی تدبیری و سوء مدیریت در سالیان گذشته است، امروز آرام آرام و از زبان وزرای دولت جدید پرده برداری می شود. بحرانی که با انتشار نامه فوق، روشن است که حتا توافق اتمی با 6 کشور قدرتمند جهان و لغو تحریم ها هم نمی تواند مرحمی بر زخم عمیق آن باشد. اما نکته ای که با انتشار این نامه وب سایت ایران بریفینگ را بر آن داشت تا به طور ویژه بدان بپردازد، امضای وزیر دفاع در کنار سه وزیر اقتصادی دولت بود؛ سردار دهقان چه انگیزه ای برای امضای این نامه داشته است؟
دو سال پیش و در نهم مهر ۱۳۹۲ وب سایت “آینده آن لاین” به نقل از “ویکی لیکس” ترجمه اسنادی مرتبط با فعالیت های اقتصادی سپاه را منتشر کرد که البته برای این وب سایت بسیار گران تمام شد و ضمن توقیف سایت، تعدادی از مسئولان آن بازداشت شدند. آینده آنلاین در گزارش خود توضیح داده بود که «سایت ویکی لیکس که محتوای آن از گزارش های مختلف ارسالی از سفارتخانه های مختلف برخی کشورها تشکیل شده و حاوی انواع مطالب درست و غلط و غیردقیق است، یک گزارش هم درباره فعالیت اقتصادی سپاه پاسداران ارائه کرده که مربوط به 13 فوریه سال 2010، یعنی سه و نیم سال قبل است.»بنا به این گزارش، سپاه پاسداران در فعالیت های اقتصادی پر سود و کلانی حضور دارد که مطابق نامه چهار وزیر دولت یازدهم، دستخوش بحران مالی و سرمایه ای شده اند. با قید اینکه ارقام قیمت گذاری مربوط به سال 1389 شمسی است در زیر بخشی از شرکت ها، صنایع و معادن و بانک ها و موسسات اقتصادی که در تملک سپاه قرار گرفته است را معرفی می کنیم:
1- شرکت مخابرات ایران با داشتن 22 میلیون خط زمینی و 33 میلیون خط موبایل به مبلغ 9 میلیارد دلار ارزش گذاری شد و سپاه 7.8 میلیارد دلار بابت آن پرداخته کرد. این در حالی است که قیمت واقعی شرکت مخابرات ایران حداقل 45 میلیارد دلار برآورد شده بودیعنی نزدیک به هفت برابر بیشتر از رقم فروخته شده.
2- شر کت سرمایه گذاری غدیر:یکی از بزرگ ترین شرکت های سرمایه گذاری که شامل داروسازی سینا، شرکت فناوران، سیمان سپاهان، سیمان کردستان، بانک پاسارگاد، سیمان شرق، کارخانجات ایران استیل، پتروشیمی زاگرس و صدها شرکت کوچک تر است که به مبلغ 1.5 میلیارد دلار قیمت گذاری شد و سپاه بابت خربد آن 900میلیون دلار پرداخت کرد. قیمت واقعی شرکت سرمایه گذاری غدیر 4 میلیارد دلار برآورد شده است.
3- پالایشگاه اصفهان: این پالایشگاه به مبلغ 2.1 میلیارد دلار توسط سپاه خریداری شدو با خرید آن، سپاه رسما وارد حوزه نفت و انرژی گردید.
4- بانک پارسیان: از مبلغ 19 میلیارد دلار ارزش سهام بانک پارسیان، سپاه صاحب 1.7 میلیارد دلار سهام این بانک خصوصی است
5- نزدیک به 60 درصد سهام شرکت صنایع پتروشیمی ایران با ارزش 800 هزار دلار متعلق به سپاه می باشد.
6- از صد در صد سهام شرکت پتروشیمی پارس، 40 درصد سهام به ارزش 700 میلیون دلار درمالکیت سپاه است.
7- نوزده درصد مالکیت شرکت پتروشیمی مارون به ارزش 600 میلیون دلار در تملک سپاه قرار دارد.
8- صنایع آلومینیوم ایران که به قیمت 400 میلیون دلار توسط سپاه خریده شد. این خریداری در حالی صورت پذیرفت که تنها ارزش زمین مجموعه کارخانجات حدود 300 میلیون دلار برآورد شده است.
9- معادن فلزات واقع در انگوران به ارزش 2 میلیارد دلار که به قیمت 1.8 میلیارد دلار توسط سپاه خریداری شد.
10- سهام بانک های صادرات، ملت و تجارت حدود 10 الی 15 درصد سهام در تملک سپاه قرار گرفته است. این در حالی است که ارزش کل سهام این بانک ها نامعلوم می باشد.
11-شرکت صنایع دریایی صدرا: به قیمت 150 میلیون دلار توسط سپاه خریداری شد که ارزش واقعی آن 1 میلیارد دلار بوده است.
12- شرکت تاید واتر خاورمیانه : در اسکله شهید رجایی بندرعباس . این شرکت 60 درصد کل واردات/صادرات ایران را انجام می دهد. تاید واتر به قیمت 300 میلیون دلار توسط سپاه خریداری شد.
13- شرکت سرمایه گذاری صنعتی ایران: به قیمت 150 میلیون دلار توسط سپاه خریداری شده است .
14- سپاه پاسداران در صنایع استیل مبارکه با ارزش 3 میلیارد دلار دارای میزان نامعلومی از سهام شده است.
15- بانک سینا به ارزش 400 میلیون دلار و با 260 شعبه در سراسر کشور توسط سپاه خریداری شد.
16- شرکت توسعه شهری توس گستر به ارزش 50 میلیون دلار توسط سپاه خریداری شد.
17- شرکت تراکتور سازی تبریز : 180 میلیون دلار قیمت گذاری شد با ارزش واقعی 400 میلیون دلار و به قیمت 170 میلیون دلار توسط سپاه خریداری شد.
18- سپاه مبلغ 10 میلیون دلار در شرکت صنایع سدید سرمایه گذاری شده است.
19- سرمایه گذاری توسط سپاه به مبلغ 8 میلیون دلار در صنایع ایران مینرال
20- شرکت حفاری و معادن بافق: سرمایه گذاری توسط سپاه به مبلغ 15 میلیون دلار
21- داروسازی جابر بن حیان: سرمایه گذاری توسط سپاه به مبلغ 10 میلیون دلار
22- سپاه در شرکت سرمایه گذاری مهر ایرانیان 140 میلیون دلار برای راه اندازی 24 کارخانه آرد در 24 استان سرمایه گذاری کرده است .
23- گروه خودرو سازی بهمن به ارزش 500 میلیون دلار توسط سپاه خریداری شد.
24- از مجموع سهام شرکت خودرو سازی سایپا (دومین تولید کننده اتومبیل در ایران ) 17 درصد از سهام خودروسازی سایپا متعلق به سپاه بوده است. همچنین حدود یک میلیارد دلار از مایملک و 2 میلیارد دلار از سرمایه شرکت سایپا متعلق به سپاه است.
25- از سهام شرکت سرمایه گذاری صنعتی بهشهر 16 درصد متعلق به سپاه است. همچنین 216 میلیون دلار از اموال و مایملک شرکت و 250 میلیون دلار از سرمایه شرکت متعلق به سپاه است.
26- شرکت سرمایه گذاری بهمن: 240 میلیون دلار از اموال شرکت متعلق به سپاه است.
27- صنایع جوشکاری ایران: 23 میلیون دلار از اموال شرکت وهمچنین 30میلیون از سرمایه شرکت متعلق به سپاه است.
28-از سهام شرکت صنایع کرمان 25 درصد به مبلغ 250 میلیون دلار متعلق به سپاه است.
29- بانک قوامین با 850 میلیون دلار مایملک در تملک سپاه قرار دارد. سرمایه بانک قوامین ظرف شش ماه از 350 میلیون دلار به 850 میلیون دلار افزایش یافته است.
30- بانک مهر متعلق به نیروی مقاومت بسیج می باشد که در مدت کوتاهی سرمایه آن از 350 میلیون دلار به 7.5 میلیارد دلار رسیده است.
31-موسسه اعتباری نیروهای مسلح (بتاجا):با سرمایه 1.2 میلیارد دلار متعلق به سپاه می باشد.
32- موسسه مالی اعتباری انصارالمجاهدین: متعلق به سپاه با 6 میلیارد دلار مایملک و 600 شعبه در سرتاسر کشور. سرمایه این موسسه ظرف یک سال از 2.7 میلیارد دلار به 6 میلیارد دلار افزایش یافته و مجوز تبدیل به بانک را بلافاصله دریافت و هم اکنون با نام بانک انصار مشغول فعالیت است.
33- موسسهمالی و اعتباری ثامن الائمه: با ارزش 6 میلیارد دلار متعلق به سپاه است که سرمایه آن ظرف یک سال از 2.2 میلیارد دلار به 6 میلیارد دلار رسیده است.
34- موسسه مالی و اعتباری مولی الموحدین: با 206 شعبه تنها در خراسان ، سال گذشته 506 میلیون دلار سرمایه داشته است که ظرف یک سال به 1.5 میلیارد دلار رسیده است. این موسسه تحت نظر سردار صمیمی اداره می شود
35- موسسه مالی و اعتباری عسگریه: با 120 شعبه در خراسان با ارزش سرمایه ای به مبلغ 450 میلیون دلار تحت نظر سردار جوادی اداره می شود.
از مجموعه شرکت ها و موسسات اقتصادی دیگری که سپاه 100 درصد مالکیت آنها را داراست می توان به صنایع غذایی شاداب خراسان، هواپیمایی پارس، شرکت غذایی مائده ، شرکت خودرو سازی بهمن دیزل (مونتاژ کامیون های ژاپنی ایسوزو)، شرکت عصر بهمن، صنایع شاسی سازی ایران، شرکت صنایع ارزش آفرینان را هم می توان نام برد. در این که سپاه حق دارد فعالیت اقتصادی کند یا نه، یا این فعالیت باید در چه حد و سطحی باشد، دیدگاه های مختلفی وجود دارد و مسئولان این نهاد مهم نیز دلایل خاص خود را دارند، اما به طور کلی ورود سپاه به فعالیت های اقتصادی در تعارض جدی با اساسنامه تشکیل آن می باشد.
با آنچه در بالا به بخشی از مجموعه فعالیت های سپاه اشاره شد، می توان دریافت نگرانی بزرگ فرماندهان سپاه از بروز بحران تا چه حد جدی است. چرا که بحران اقتصادی مورد اشاره در نامه وزرا به رئیس جمهور، بیش از همه گریبان صنایع و شرکت هایی را گرفته که سپاه یا مالک آن بوده یا بخش بزرگی از سهام آن را در تملک خویش دارد. در بند مربوط به صنایع مهم و اثرگذار، جدولی ارائه شده که نشان از کاهش ۱۸۰ هزار میلیارد تومانی (۴۲ درصدی) بازار سرمایه در فاصله زمانی دی ماه ۱۳۹۲ تا مرداد ۱۳۹۴ دارد. در حوزه داخلی «نبود تقاضای کافی برای محصولات، مشکل حاکم بر فعالیتهای اقتصادی و افزایش انباشت موجودی» از جمله عوامل اصلی کاهش ارزش بازار سرمایه معرفی شده است. ب
در این نامه هشت عامل اصلی خارجی و داخلی از جمله کاهش قیمت نفت و کالاهای اساسی و همین طور تحریمهای بینالمللی عامل این «افت کمسابقه» معرفی شده است. توجه به این نکته ضروری است که ۳۵ درصد ارزش بازار مربوط به محصولات شیمیایی و فرآورده های نفتی و ۱۴ درصد ارزش بازار مربوط به فلزات اساسی و استخراج کانه های فلزی و ۱۳ درصد ارزش بازار نیز مربوط به بانکها و موسسات اعتباری می باشد. این ارقام ۶۲ درصد ارزش بازار سرمایه کشور را شامل می شوند.
آنچه در لیست صنایع و موسسات اقتصادی، مالی و اعتباری متعلق به سپاه مشخص است اینکه این نهاد تلاش داشته تا با در اختیار گرفتن منابع گوناگون و تشکیل یک کارتل بزرگ اقتصادی، در اقتصاد ایران نقش ایران نقش اساسی ایفا نماید. در واقع سپاه پاسداران به عنوان بازوی نظامی و اجرایی نهاد رهبری ایران، ضمن محدود نمودن عرصه رقابت و فعالیت بخش خصوصی و تبدیل ایشان به پیمانکاران دست دوم که صرفا در اجرای پروژه های مورد نظر سپاه بکارگیری می شوند، ماهیت بخش خصوصی را آرام آرام از بین برده است. از آنجا که طبقه متوسط و پردرآمد از فعالان بخش خصوصی محسوب می شوند، سپاه روندی که در دولت های نهم و دهم در از بین بردن طبقه متوسط جامعه توسط تیم احمدی نژادیون دنبال می شد را در پشت صحنه اجرا و عملی کرده است. آنها تلاش کرده اند با مهار و ساکت کردن طبقه متوسط که بیشترین سهم را در فعالیت های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی دارا بوده، عرصه را بر ایشان تنگ تر نموده و با در اختیار گرفتن منابع اقتصادی امکان هر نوع فعالیت مستقل را از ایشان سلب نماید. در واقع سپاه به غیر از در اختیار گرفتن مدیریت این موسسات، اختیار عزل و نصب و یا اخراج و بکارگیری نیروهای این بنگاه ها را نیز در دست خود گرفته و با توجه به گستردگی آنها، به طور غیر محسوس بر زندگی کسر قابل توجهی از طبقه متوسط جامعه دارای گستره نفوذ هم بوده است.بحران اقتصاد ایرانب
حال با توجه به رونمایی از بحران اقتصادی مهیبی که تا امروز تلاش می شد در پشت پرده مهار گردد اما موفقیتی در آن حاصل نشد، باید دید به رغم صدور دستور ویژه رئیس جمهور برای رسیدگی به بحران حاضر، فرماندهان سپاه تاب و توان اداره بحران در کارتل بزرگ اقتصادی خود را خواهند داشت یا خیر. زیرا سپاه در شرایطی این بنگاه ها و موسسات را در اختیار خود گرفته است که اقتصاد ایران رونق داشته و وضعیت فروش نفت، ایران را به پر درآمدترین دوران تاریخ خود مبدل کرده بود. اداره یک بنگاه اقتصادی در چنین شرایطی آن هم بدون داشتن رقبای جدی قطعا آسان تر از شرایطی است که سپاه خود با دنبال کردن پرونده اتمی ایران در بحرانی شدن آن نقش اساسی ایفا کرده است. بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران بحران اقتصاد ایران ر بحران اقتصاد ایران