هرچه به سالگرد اعتراض‌های پائیز نزدیک‌تر می‌شویم، حلقه‌های امنیتی حکومت اسلامی برای مهار مخالفت‌های احتمالی تنگ‌تر می‌شود و در این میان با خبر بازداشت مهدی یراحی، آهنگساز و خواننده ترانه اعتراضی «روسریتو»، به نظر می‌رسد سهم هنرمندان و به ویژٰه موسیقی اعتراضی ایران بیشتر از سایر عرصه‌هاست.
پیشتر خبرگزاری میزان با انتشار خبر تشکیل پرونده قضایی برای آقای یراحی، این ترانه را «غیرقانونی و خلاف اخلاق و عرف جامعه اسلامی» دانست؛ اتهامی که به‌زعم حکومتی‌ها، شامل تمامی آثار اعتراضی و برانگیزاننده موسیقی ایران می‌شود.
وکیل مهدی یراحی بازداشت موکلش را تایید کرده است. مصطفی نیلی به شرق گفت: «ما هم همچون شما از طریق رسانه‌ها متوجه خبر بازداشت آقای یراحی شدیم و در حال حاضر هیچ خبری از جزئیات و چرایی این بازداشت نداریم.»
مصطفی نیلی افزوده است: «در حال حاضر ما نه اطلاعی از اتهامات آقای یراحی داریم و نه نهاد بازداشت کننده او مشخص است. تماسی هم نگرفته است. اطلاعی هم نداریم که پرونده در کدام شعبه دادسرا مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و دستور بازداشت از سوی کدام شعبه صادر شده است.»
گزارش خبرگزاری قوه قضاییه ایران همچنین حاکی‌است که آقای یراحی در «بحبوحه اغتشاشات» سال گذشته، ترانه «پرحاشیه» دیگری نیز منتشر کرده است.
View this post on Instagram
حکومت ایران مخالفان خود را «اغتشاشگر» می‌خواند و در چند دهه گذشته با اقدامات خشن و مرگبار تلاش کرده تا اعتراضات آنها را سرکوب کند. به گفته آقای نیلی، مهدی یراحی «در سال ۹۸ سه پرونده» در دادسرا برایش تشکیل شده بود «با اتهاماتی چون تبلیغ علیه نظام و اجتماع و تبانی به واسطه ترانه‌های اعتراضی‌اش در حمایت از کارگران و اعتراضات مردمی.»
آقای یراحی ترانه اعتراضی جدیدش را «به زنان آزاده‌ی» سرزمینش تقدیم کرده که به گفته او «در خط اوّل جنبش زن زندگی آزادی، دلیرانه می‌درخشند.»
همچنین برخی گزارش‌های تایید نشده حاکی است که محمد دورچی، خواننده رپ به دلیل انتشار ترانه «چیزهای لعنتی» دستگیر شده است.
ترانه آقای دورچی پس از انتشار نماآهنگ آن تنها در دو هفته، میلیون‌ها بار دیده و شنیده شد و در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای داشت.
شعر این ترانه حاوی الفاظ نامعمولی است که برخی آن را «رکیک» و دیگران آن را ژانری از موسیقی عامه‌پسند می‌دانند که در بیان احساسات و خواست‌های خود پرده‌دری می‌کند.
در جریان اعتراضات پاییز سال گذشته و همزمان با برخورد شدید ماموران با معترضان، شعارهای علیه رهبر جمهوری اسلامی سر داده شده که تا آن زمان سابقه نداشت؛ شعارهایی که ظاهرا به ترانه‌ها هم راه یافته و نشانه‌ای از دگرگونی در گفتار و رفتار جامعه ایران است که بیش از چهار دهه محدودیت حکومت اسلامی را تجربه می‌کند.
قوه قضاییه ایران تاکنون درباره «بازداشت» آقای دورچی واکنشی نشان نداده اما عکس صفحه کاربری این خواننده در اینستاگرام سیاه و تمامی پست‌های او نیز حذف شده است.
برخورد بیشتر با موسیقی‌دانان حامی معترضان
دامنه فشارهای امنیتی علیه موسیقی‌دانان ایران به همین موارد محدود نیست و طی هفته‌های گذشته خبر «تعلیق» دکتر آذین موحد از عضو هیات علمی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و «قطع حقوق و مزایای» او واکنش اعتراضی بسیاری از هنرمندان را در پی داشت.
چند کانال تلگرامی نزدیک به سپاه پاسداران از ساعاتی پیش تصاویر لحظات تفتیش منزل و بازداشت #مهدی_یراحی را منتشر کرده‌اند که به دلیل خواندن ترانه «روسریتو» بازداشت شده است.
مهدی یراحی در حالی در این تصاویر دیده می‌شود که با دستبند از پشت دستان وی بسته است .#سرکوب_فراگیر pic.twitter.com/ZoBBFNrfhF— Iran Briefing (@irbriefing) August 28, 2023
همچنین برخی منابع معتبر می‌گویند که هر یک از هنرمندانی که به نحوی در اعتراضات سال گذشته از معترضان حمایت کرده باشند برای اطلاع‌رسانی ترانه‌های جدید خود ولو غیراعتراضی، باید از وزارت ارشاد اسلامی ایران مجوز دریافت کنند.
یکی از این موارد که گفته شده باید برای اطلاع‌رسانی مجوز دریافت کند، آلبوم «شاعر گمشده» با صدای شهرام ناظری، استاد آواز ایران و آهنگسازی ارشک رفیعی بر روی اشعاری از محمود مشرف آزاد تهرانی (م آزاد) است که گفته شده باید برای تولید نماهنگ تبلیغاتی این آلبوم «مجوز» دریافت کند.
شاید از همین روست که هنوز این آلبوم و بسیاری از آثار دیگر مجال انتشار نیافته و در چنین شرایطی که معترضان آماده سالگرد کشته شدن مهسا (ژینا) امینی شده‌اند، مقام‌های جمهوری اسلامی درصدد در نطفه خفه کردن صدای آنهاست.