نفتالی بنت، نخستوزیر اسرائیل، روز دوشنبه، ۲۰ ژوئن (۳۰ خرداد ۱۴۰۱)، گفت که ترکیه «چند تروریست» را در هماهنگی با اسرائيل و در تلاش مشترک دو کشور برای مقابله با تدارک حمله به شهروندان یهودی و اسرائیلی در استانبول دستگیر کرده است. مقامهای اسرائيل چند روز است از شهروندان خود میخواهند سریعا ترکیه و به ويژه استانبول را ترک کنند، زیرا در معرض خطر ربایش یا کشتن شدن به دست نیروهای حکومت ایران قرار دارند.
بنت البته در این مورد مشخص اسمی از ایران نیاورد، اما گزارشهای متعددی در روزهای گذشته منتشر شده است که از قصد حکومت ایران برای آسیب زدن به اسرائیلیها در خاک ترکیه خبر میدهد. هدف جمهوری اسلامی ایران انتقام گرفتن از رویدادهایی است که «حملههای اخیر اسرائيل به چهرههای برنامههای هستهای و موشکی ایران» دانسته میشود.
بنت که در اورشلیم (بیتالمقدس) با روزنامهنگاران صحبت میکرد، گفت: «تلاشهای عملیاتی ما در همکاری با نیروهای امنیتی ترکیه به نتیجه رسید. در روزهای گذشته در تلاش مشترک اسرائیل و ترکیه موفق شدیم جلو چند حمله تروریستی را بگیریم و چند تروریست هم در خاک ترکیه دستگیر شدهاند.»
گزارشهای پیشین، از عملیاتی از سوی نیروهای تحت امر حکومت ایران حکایت داشت که برخی از آنان شهروند ترکیه بودند و برخی شهروند ایران. رسانههای ترکیه هفته گذشته از حضور حلقهای از نیروهای ایرانی خبر داده بودند که قصد داشت به هر شهروند اسرائیل که میتواند، حمله کند. روز پنجشنبه، ۱۶ ژوئن، نیز گزارشی در مورد دستگیری یکی از این حلقهها منتشر شده بود، اما روزنامه «هاآرتص» به نقل از منابع آگاه گفت هنوز چند واحد دیگر فعالیت دارند.
بنت گفت که نیروهای امنیتی ترکیه و اسرائیل همکاری «نزدیک و در تمام سطوح» دارند. او شخصا از رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، تشکر کرد. اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری اسرائیل، نیز روز یکشنبه، ۱۹ ژوئن، در تماسی تلفنی از آقای اردوغان تشکر کرده بود.
روزنامه حریت در خبری کوتاه و به نقل از والی استانبول اعلام کرده است سازمان امنیت ترکیه، عوامل جمهوری اسلامی مرتبط با طراحی حملات به توریستهای اسرائیلی را بازداشت کرد.
گزارش شده که این گروه از اعضای نیروی قدس سپاه بودهاند.https://t.co/lBctEByA7S pic.twitter.com/yy3ASBqDT6— Iran Briefing (@irbriefing) June 13, 2022
اسرائیل روز جمعه، ۱۷ ژوئن، در مورد حملهای قریبالوقوع هشدار داده بود و از شهروندانی که هنوز در خاک ترکیه بودند، خواسته بود سوار تاکسی نشوند، در اتاق هتلهای خود پنهان شوند، و حتی غذا از بیرون سفارش ندهند.
دستگیریها در حالی اعلام میشود که شورای امنیت ملی اسرائیل همچنان بالاترین سطح هشدار را در مورد سفر شهروندان این کشور به ترکیه و به ويژه استانبول حفظ کرده است؛ سطحی از هشدار که با (هشدار در مورد وضعیت) کشورهایی همچون ایران، عراق، و یمن برابر است. بنت گفت: «ما همچنان همکاری داریم و هدفمان این است که اوضاع ترکیه و گردشگری اسرائیلیها به وضع عادی بازگردد. باید به عملیات ضد تروریستی خاتمه دهیم.»
بنت تاکید کرد که اسرائيل همچنان «به افشای چهره واقعی ایران ادامه میدهد»، و هشدار داد که اگر (ایران) آسیبی به شهروندان این کشور برساند، اسرائیل تلافی میکند. او گفت: «هر کس تروریست اعزام کند، هزینه اعمالش را خواهد پرداخت. هر جا لازم باشد، میرویم.»
وزارت خارجه اسرائیل روز یکشنبه، ۱۹ ژوئن، اعلام کرد که یائیر لاپید، وزیر خارجه، روز پنجشنبه آینده به ترکیه میرود.
آقای بنت در سخنان روز دوشنبه خود به سفر قریبالوقوع جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، به منطقه نیز پرداخت و گفت که در این سفر تلاشهای واشنگتن و تلآویو برای توقف برنامه هستهای ایران تقویت خواهد شد.
بنت گفت: «هدف اصلی این بازدید، رسیدن به برنامه عمل مشترک و روشن با آمریکا برای توقف پیشروی هستهای ایران است. بیشتر مشکلات امنیتی اسرائیل ریشه در نیروهای نیابتی ایران دارند.»
نخستوزیر اسرائیل با تکرار تئوری «اختاپوس» یا «هشتپا» در مورد ایران، گفت که نمیخواهد به دنبال «پاهای» این اختاپوس باشد و ترجیح میدهد «بیشتر انرژیمان را برای تضعیف سر این اختاپوس صرف کنیم».
بنت همچنین مستقیما به ایران هشدار داد: «باید بدانند که قوانین بازی عوض شده است… روزهایی که دولتی، تروریسم را تامین مالی میکرد، تروریستها را تجهیز میکرد، تعلیمشان میداد و اعزامشان میکرد و همه این کارها با مصونیت انجام میشد، دیگر گذشته است.»
نخستوزیر اسرائیل در توضیح سیاست کشورش در قبال ایران، گفت که کشورش میخواهد غنیسازی اورانیوم (در ایران) بلافاصله متوقف شود و از دیپلماسی و سایر ابزارها برای سد کردن راه توسعه هستهای ایران استفاده خواهد کرد.
بنت گفت: «در سطح دوم، مسئله [راهبرد] درازمدت را داریم. در درازمدت، برای توافقی بهبودیافته تلاش میکنیم که همیشگی جلو پیشرفت هستهای ایران را بگیرد. «درازمدت» فردا نیست و طول میکشد. اما مسئله کوتاهمدت، فوری است.»
با این حساب، بنت گزارشهای پیشین روزنامه «اورشلیمپست» را تایید کرده است. این روزنامه پیش از این گفته بود که خواست بنت تجدیدنظر در برجام و رسیدن به توافق جدیدی است که مانعی همیشگی در برابر برنامه هستهای ایران باشد و دارای تبصرههای موسوم به «غروب» در توافق وین ۲۰۱۵ نباشد.
نخستوزیر اسرائیل با اشاره به قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد ایران، گفت: «مدتها بود شاهد چنین واکنش تندی نبودیم»، و آن را نشان این دانست که «جهان دارد از خواب برمیخیزد و چهره واقعی ایران را میبیند».
بنت گفت: «ایران خواهد فهمید که در حال حاضر که در این واقعیت بیتوافقیم، پیروزی از آن ما بوده است. هدف ما این بود که برجام در کار نباشد… اما در عین حال میخواستیم یک علامت «توقف» جلو ایران بگذاریم.»
همکاری اسرائیل با کشورهای عرب منطقه هم در سخنان بنت مطرح شد. او گفت: «به تدریج در مقابل چشمان خود خاورمیانهای متحد و قویتر میبینیم. در این چارچوب، دولت اسرائیل قویتر و امنتر است. موضع اسرائیل در منطقه هم تقویت میشود. ما سیاست بسیار گرم حسننیت را داریم. هر وزیری در منطقه خود میکوشد تا روندی که با توافق ابراهیم آغاز شد، حفظ شود.»
منظور از «توافق ابراهیم»، عادیسازی روابط اسرائیل با چهار کشور عربی (امارات متحده عربی، بحرین، سودان، و مراکش) است که دو سال پیش با میانجیگری دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت آمریکا، انجام شد.
از دیگر مسائل حساس در آستانه سفر بایدن به اسرائیل، وضعیت مردم فلسطین است. گفته میشود که آمریکا از اسرائیل خواسته است که پیش از این سفر، اقدامی مثبت برای بهبود وضعیت فلسطینیها انجام دهد. یک منبع دیپلماتیک به «اورشلیم پست» گفت بنت حاضر است اقداماتی برای بهبود وضعیت اقتصادی فلسطینیها انجام دهد. این منبع گفت، پیشنهاد اجازه به نیروهای فلسطینی برای حضور در مرز پل آلنبی، از آنجا که جنبه سیاسی دارد، تایید نخواهد شد، اما اقداماتی صرفا اقتصادی صورت میگیرند.
تخریب خانه یکی از چهرههای پیکارجو نیز که اسرائیل «تروریست» میداند، فعلا به تعویق افتاده است، اما امکان دارد چند روز پس از پایان سفر بایدن انجام شود.
آقای بنت به اوضاع نوار غزه هم اشاره کرد و گفت که از سال ۲۰۰۵ که اسرائیل دست به خروج یکجانبه از این ناحیه زد، سال گذشته آرامترین سال برای مردم جنوب اسرائیل بوده است که اغلب هدف حملههای حماس و جهاد اسلامی قرار میگرفتند. بنت گفت که سرعت باز تسلیح حماس بسیار کاهش یافته است، و از مصر برای کنترل بیشتر مرز رفح (بین مصر و غزه) تشکر کرد.
بنت گفت که چند سیاست اسرائیل باعث این کار شده است: جلوگیری از ارسال چمدانهای پر از پول به غزه برای حماس، پاسخ به تک تک راکتها و حتی بادکنکهای آتشین، ایستادگی در برابر تهدیدهای حماس (مثلا اجازه دادن به «راهپیمایی پرچم» در «روز اورشلیم» بهرغم تهدیدهای حماس که گفته بود اگر این راهپیمایی صورت گیرد، حمله میکند) و اجازه به کارگران غزه برای ورود به اسرائيل.
نخستوزیر اسرائیل گفت: «رویکرد من این است: دست سنگین علیه حماس و دستی گشوده به سوی ساکنان غزه. این خطر وجود دارد که یکی از کارگرانی که از غزه میآید، دست به حمله تروریستی بزند، اما منفعت راهبردی این امر بسیار بیشتر است. ما همیشه وقتی اوضاع بدتر شود آنها را مجازات میکنیم، اما یک ماه آرام که داشته باشیم، به کارگران بیشتری اجازه ورود میدهم.»
بنت یادآوری کرد که دستمزد متوسط در اسرائیل حدود ۱۰ برابر نوار غزه است.
در روز پرخبر دوشنبه در اسرائیل همچنین شاهد سفر دیپلماتیک آیال هولاتا، مشاور امنیت ملی، به اردن بودیم.