پیش‌بینی‌ها درباره طولانی‌شدن جنگ اوکراین تا حدود زیادی درست بوده است. پیش از این برخی ناظران به‌دلیل توانایی‌ها و قدرت نظامی روسیه از پایان سریع این جنگ به سود مسکو خبر داده بودند. / منطقه /
بعضی دیگر از کارشناسان تصریح کردند که پس از مقاومت نیروهای اوکراینی برابر ارتش روسیه و شکست طرح روس‌ها در اشغال کی‌یف، همچنین افزایش خسارات نیروهای روسی و طولانی‌شدن جنگ، مسکو عقب‌نشینی خواهد کرد و مذاکرات را بر ادامه نبردها ترجیح خواهد داد.
با این حال شرایط کنونی نادرستی هر دو پیش‌بینی را ثابت کرد.
به‌رغم تمام این پیش‌بینی‌ها، جنگ در خاک اوکراین میان روسیه و غرب به رهبری آمریکا ادامه یافت.
جنگ برای اروپا از لحاظ راهبردی، سیاسی و اقتصادی هزینه‌های زیادی داشته است.
این جنگ همچنین پیامدهای خطرناکی برای جهان از حیث زنجیره تامین موادغذایی، قیمت نفت و گاز و قیمت مواد معدنی داشته است.
سخنان اخیر جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر این که «جهان برابر یک مرحله تاریخی قرار گرفته و شرایط جدید و سریعی در حال رخ‌دادن است که سرنوشت همه جهانیان را تغییر خواهد داد» به‌خوبی گویای وضعیتی بوده که جهان در حال سپری‌کردن آن است.
مخاطب این سخنان هر چند افکار عمومی داخلی آمریکا بود اما با در نظر گرفتن نقش محوری آمریکا در جهان، چنین سخنانی مخاطب جهانی داشته و تبعات آن فقط منحصر به تغییر شرایط مردم آمریکا نخواهد بود.
از مهمترین مناطق جهان که تحت تاثیر شرایط متغیر مد نظر بایدن قرار خواهد گرفت، می‌توان به منطقه همیشه بحرانی خاورمیانه اشاره کرد.
خاورمیانه به‌دلیل اهمیت ژئوپلتیک و مرکزیت آن برای تامین نفت و گاز جهان، همچنین وجود همیشگی منازعات از اهمیت دو چندانی در مرحله پیش رو برخوردار است.
اهمیت دیگر خاورمیانه در حال حاضر و در آینده به وضعیت و سیاست‌های ایران در منطقه بر می‌گردد که می‌تواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر کل منطقه، اروپا و جهان داشته باشد.
ایران هم اکنون در آستانه اتمی‌شدن قرار گرفته که در صورت حصول، از سیاست‌های توسعه‌گرایانه منطقه‌ای تهران خطرناک‌تر است.
تمامی کشورهای منطقه در صدد حل‌وفصل مشکلات و بحران‌های منطقه از طریق روش‌های مسالمت‌آمیز، برقراری روابط اقتصادی، هماهنگی‌های چندجانبه و سازوکارهای دیپلماتیک هستند اما این تنها ایران است که با اتخاذ سیاست‌های خصمانه امنیت ملی همه کشورهای منطقه را تهدید می‌کند.
با نظر به این رویکرد تهران، کشورهای مهم منطقه در صدد ایجاد یک مکانیزم همکاری مشترک در همه زمینه‌های اقتصادی، امنیتی، نظامی، سیاسی و تکنولوژیک برآمده‌اند.
افزون بر آن کشورهایی که پیشتر دشمن یکدیگر بودند، همکاری مشترک و اتحاد غیر رسمی و غیر علنی با همدیگر را در پیش گرفتند.
همکاری مذکور به‌دلیل وجود منافع و تهدیدهای مشترک، تشکیل چنین ائتلافی میان کشورهای منطقه را ضروری کرده است.
در چنین شرایطی می‌توان از تشکیل یک پیمان «ناتو» منطقه‌ای با حضور کشورهای عربی، اسرائیل و حتی ترکیه با همکاری و پشتیبانی فرماندهی مرکزی آمریکا در خاورمیانه سخن گفت.
این پیمان در صورت تشکیل‌شدن می‌تواند حافظ منافع مشترک کشورهایی باشد که چالش‌های مشابهی امنیت آنها را با تهدید مواجه می‌کند.
منشا چالش‌ها و تهدیدات پیش گفته، ایران با اتخاذ سیاست‌های توسعه‌گرایانه منطقه‌ای از طریق حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی نیابتی و سازمان‌های تندرو در کشورهای بی‌ثباتی چون سوریه و عراق است.
از چنین چشم‌اندازی، منطقه شاهد تحرکی پویا برای ایجاد بک برنامه دفاعی مشترک به‌دلیل نزدیکی حصول بمب اتم توسط ایران و گسترش تهدیدهای موشکی و پهپادی تهران است.
با این حال و با نظر به سفر اخیر جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران باید احتمال بازگشت جمهوری اسلامی به میز مذاکرات اتمی را نیز در نظر داشت. آیا با بازگشت ایران به میز مذاکره، احتمال کاهش تنش‌ها در منطقه وجود دارد؟
تلاش کنونی کشورهای عربی برای ایجاد یک بلوک منطقه‌ای، اقدامی ضد ایرانی نیست بلکه برای مقابله با سیاست‌های مداخله‌جویانه و توسعه‌طلبانه ایران طی سه دهه اخیر بوده که به تهدیدی علیه امنیت و وجود کشورهای عربی تبدیل شده است.
در چنین شرایطی این پرسش مطرح است که آیا رهبران ایران با توجه به پیامد سیاست‌های خود و اقدامات در حال شکل‌گیری در منطقه به بازنگری در رویکردهای خود اقدام خواهند کرد؟
منبع:العربیه